Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
92
DRUGIOKRESFILOZOFIISTAROŻYTNEJ
ślę”jpisałPlatonwGorgiaszuj„żewrazznielicznymiAteńczykami,abyniepowie-
dziećsamjeden,uprawiamprawdziwąpolitykę”.
DlatakpojętejpolitykizdarzałasięsposobnośćlepszaniżwAtenach,bowSyra-
kuzach,najbogatszymwówczasinajpotężniejszympaństwiegreckim.Jeszczewokresie
swychwędrówekPlatondotarłbyłdoSyrakuzizawiązałtamprzyjaźńzeszwagrem
władcy,Dionem;wówczasjednakwładca,DionizjosStarszy,obawiającsięwidocznie
agitacjipolitycznej,wydaliłPlatonazeswegopaństwa.Gdywszakżew367r.Dionizjos
zmarł,Platon,wezwanyprzezDiona,udałsiędoSyrakuz,bykierowaćnowymwładcą,
DionizjosemMłodszym.Wpływjegobyłjednakkrótkotrwały;zapewnezniechęciłDio-
nizjosakażącmustudiowaćgeometrię,niezbędnąwjegomniemaniudlaidealnego
władcy.TymczasemDionzostałzesłany,jakopodejrzanyodążeniedowładzy,iPlaton
powróciłdoAten.W361r.podjąłjeszczetrzeciąwyprawęsycylijską,abypogodzićDio-
nizjosazDionem,alezamierzenianieosiągnął,wplątałsiętylkowwalkidomoweisam
ledwieuszedłzżyciem.Występypolitycznefilozofaskończyłysięniepowodzeniem
irozczarowaniemnacałejlinii.
ZwyjątkiemtychdwóchprzerwpolitycznychostatnieczterdzieścilatżyciaPlato-
naprzeszływAtenachwnieustannejpracynaukowejinauczycielskiej.Rodzinynieza-
łożył;jedynąjegorodzinąbyłaAkademia.Mieszkałprzyszkole,żyłotoczonyuczniami.
Żyłzresztąwygodnie:Diogenescynikoburzałsięnazbytekjegomieszkania.Dokońca
życiarozwijałiulepszałswepoglądy;przedsamąjeszcześmierciąpoprawiałnapisaną
przedwielulatdziesiątkamiIksięgęPaństwa.
Umarłspokojniewpodeszłymwieku.Śmierćjegonastąpiławdniujegourodzin,
abyłtodzieńzjawieniasięApollinanaziemi.IlegendazwiązałaPlatonazbogiemsłoń-
ca:tosynApollina,alatajegożyciatoniemalświętaliczbamuzwdrugiejpotędze.Za-
razpośmiercizłożonomuofiaręicorazwięcejzbiegiemczasuotaczanoczciątegomę-
drca,boskiegomęża,półboga.Auczniowiejegoiuczniowieuczniów,obchodząc
corocznieświętojegonarodzinizgonu,chwaliliwhymnie„dzień,wktórymbogowie
daliludziomPlatona”.
PISMAPlatonaprzechowałysię,oilewiadomo,wcałości.Najzupełniejszyichzbiór
przekazałTrasyllos,GrekżyjącywRzymiezaczasówTyberiusza.Zbiórtenobejmu-
jetrzydzieścipięćdialogówigrupęlistów,razemtrzydzieścisześćpism,podzielonych
przezTrasyllosa,napodobieństwotragedyj,nadziewięćtetralogii;obejmujewszakże
kilkapismwątpliwejautentyczności.
Najważniejszesą:ObronaSokratesa,Laches(dialogoodwadze),Charmides(oroz-
tropności),Eutyfron(opobożności),Protagoras(ocnocie),Gorgiasz(dialogoretoryce,za-
wierającykrytykęegoizmuihedonizmu),Kratyl(dialogojęzyku,będącyzarazemkryty-
kąheraklityzmuinominalizmu),Menon(dialogomożnościuczeniasięcnoty,zważnym
epizodemepistemologicznym),Fajdros(alegorycznyopisstosunkuduszydoidei),Fedon
(onieśmiertelnościduszy),Uczta(omiłości),Teajtet(opoznaniu),Państwo(wielkiedzie-
łowdziesięciuksięgachoidealnympaństwie,zawierającepoglądyPlatonawewszyst-
