Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BadanianadhistoriąpowszechnąśredniowiecznąinowożytnąwPolsce...
35
nejHistoriiSłowian(2t.,1888-1889)45.Niecolepiejpodwzględemwarsztatowym
prezentowałysiępraceurzędnikawarszawskichtelegrafów,historyka-amato-
raJustynaFeliksaGajslera,poświeconedziejomSłowiańszczyznyiWęgier(Rys
dziejówczeskich,2t.,1888-1892;DziejeWęgier,3t.,1898-1911;PrzeszłośćChor-
watów,2t.,1907-1909),aleioneniewpełniodpowiadałyówczesnymwymogom
naukowym.
Wysokipoziomnaukowyreprezentowałynatomiastpracezzakresuhistorii
powszechnejwschodzącejwówczasgwiazdyhistoriografiiwarszawskiej(później
takżeilwowskiej)-SzymonaAskenazego,zebranewtomieStudiahistorycz-
no-krytyczne(1894)46.Gruntownejznajomościstosunkówmiędzynarodowych
idyplomacjieuropejskiejXVIIIw.S.Askenazydałtakżewyrazwswychmo-
nografiach:DieletztepolnischeKönigswahl(1894)iPrzymierzepolsko-pruskie
(1900)47.
Zamykającniniejszy,zapewneniepełny,przegląddokonańhistoriografiipol-
skiejlat1865-1900wzakresiehistoriipowszechnej,wspomnimyjeszczeodwu
historykachdziałającychwówczaspozaterenemziempolskich-BolesławieLi-
manowskimiKazimierzuWaliszewskim.Emigrantpolityczny,współtwórcapol-
skiegoruchusocjalistycznego-B.Limanowski,przebywającwGenewieiZu-
rychu,aod1889r.wParyżu,byłautorempionierskich,wysokocenionychm.in.
przezMarcelegoHandelsamana48,studiówpoświęconychruchomspołecznym
XVIIIiXIXw.(HistoriaruchuspołecznegowdrugiejpołowieXVIIIstulecia,
1888;HistoriaruchuspołecznegowXIXstuleciu,1890).Historyk-amator(zcza-
sempółprofesjonalista)niezawszepotrafiłsprostaćwymogomwarsztatunauko-
wego,postawiłprzecieższeregnowych,istotnychproblemów,pomijanychprzez
ówczesnąhistoriografięakademicką,nietylkowPolsce,aletakżeweFrancjiiin-
nychkrajach.
K.WaliszewskibyłbezwątpienialepiejniżB.Limanowskiprzygotowanydo
prowadzeniabadańhistorycznych(współpracowałm.in.zJ.Szujskim),alenie
zawszerespektowałrygorystycznewymogiwarsztatunaukowego.Pokonflikcie
zkrakowskimśrodowiskiemhistorycznymirozczarowaniupolskościąprzeniósł
45Przyokazjiwartozaznaczyć,żeproblematykątąinteresowałsięrównieżzwiązanyzKre-
samiWschodnimiWilhelmBogusławski(m.in.Rysdziejówserbsko-łużyckich,1861;DziejeSło-
wiańszczyznypółnocno-zachodniejdopołowyXIIIw.,3t.,1887-1892;DziejeSłowiańszczyznypół-
nocno-zachodniejażdowynarodowieniaSłowianzaodrzańskich,1900).Byłtakżebadaczemmało
krytycznym,zebrałwszakżeiuporządkowałolbrzymimateriałfaktograficzny.
46Treść:Mably,Politykaencyklopedystów,Paryżprzedstulaty,Talleyrandapoczątki,Carly-
le,Ranke,Taine.
47OpóźniejszychpracachS.Askenazego,równiemocnoosadzonychwkontekściepowszech-
nodziejowym,mowabędziewtokudalszychwywodów,poświęconychepocemodernizmuineo-
romantyzmu.
48Por.M.Handelsman,Historycy.Portretyiprofile,Warszawa1937,s.32in.