Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.PrzeciwnicyHegla
ukowegocharakteru.nFilozofia—pisał—powinnabyćnajwyższąnauką,
naukąnauk"147.Takrozumiana,masięfilozofiazajmowaćocenąmate-
riałudoświadczeniowego,rewizjąmetod,copozwalaprzypuszczać,że
mamydoczynieniaznawiązaniemdoKanta.Zarazemjednakproble-
memstajesięrozumieniefilozofii,ponieważBenekepisze,żencentral-
nympunktem,zktóregofilozofującyczłowiekrozpoczynaposzukiwanie
możliwościuchwyceniacałości,jestonsam,jestnaszasamoświadomość
(Selbstbewußtsein)"148.
PsychologizmwujęciuBenekegoznajdujewyrazwtym,żejakojeden
znielicznychfilozofówintepretowałlogikęjakopsychologięstosowaną,
czymbardzomocnosięróżniłzarównoodHerbarta,jakiBolzana,któ-
rychmożnazaliczyćdozdecydowanychantypsychologistów.Ajeślinawet
wątpliwościbędądotyczyćHerbarta,tozpewnościąniemożnaonich
mówićwodniesieniudoBernardaBolzana.ZewzględunastanowiskoBe-
nekegowkwestiilogikiHusserlwswojejPhilosophiederArithmetik
wspominaopojęciuliczbywrozumieniuzarównoHerbarta,jakiBeneke-
go149.Alerównieżtakwestianiejestjednoznaczna.KarlVorländerstwier-
dzabowiem:nBenekepodzielazHerbartempogląd,żepsychologiajest
filozoficznąnaukąpodstawową,niechcejejjednak—takjaktamtej—
ugruntowaćjedyniena»doświadczeniu,matematyceifizyce«,lecznawe-
wnętrznymdoświadczeniu,którechceanalizowaćzapomocątejsamej
metodynaukowej(indukcja,hipotezaitd.),zaktórejpomocąfizykopraco-
wujedoświadczeniezewnętrzne.[...]Jedyne,co,zdaniemBenekego,jest
namdanewsposóbpewnyibezpośredni,tonaszasamowiedza,nasze
wewnętrznedoświadczenie"150.
Rzeczywiście,Benekegorozumieniefilozofiizdradzaćmożejegopsy-
chologizm,choćnietakabyłajegointencja.Wydajesię,iżznajdujeona
wyrazwstwierdzeniu,żenmamytylkodoczynieniazdziałaniamiludzkie-
goducha"151.TakierozumieniefilozofiiBenekekontynuuje,kiedywroku
147nDiePhilosophiesolldiehöchsteWissenschaftsein,dieWissenschaft
derWissenschaften".F.E.Beneke:DiePhilosophieinihremVerhältnisse
zurErfahrung,zurSpekulationundzumLeben.Berlin—Posen—Bromberg1833,s.2.
148Ibidem,s.10—11.
149Zob.E.Husserl:GesammelteWerke.Hrsg.vonE.Ströker.Bd.1:Philo-
sophiederArithmetik.Hamburg1992,s.31inast.
150nBenekehältmitHerbartdiePsychologiefürdiephilosophischeGrund-
wissenschaft,willsieabernichtgleichdiesemauf»Erfahrung,MathematikundPhysik«,
sondernaufinnereErfahrungalleingründen,dieermitderselbennatur-
wissenschaftlichenMethode(Induktion,Hypotheseusw.)behandeltwissen
will,mitderdiePhysikdieäubereErfahrungbearbeitet.[...]Daseinzige,wasunsnach
Benekesicherundunmittelbargegebenist,istunserSelbstbewubtsein,unsereinnere
Erfahrung".K.Vorländer:GeschichtederPhilosophie.Bd.2...,s.342.
151F.E.Beneke:ErkenntnisslehrenachdemBewusstseinderreinenVernunft...,
s.39—40.
67
