Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
68
Częśćpierwsza:Geneza
1833publikujeksiążkęzatytułowanąLehrbuchderPsychologieals
Naturwissenschaft152,któramiaładrugiewydaniew1845roku.Praca
przynosiwyjaśnieniepsychologiijakonaukiprzyrodniczej153.Wroku
1861,awięcjużpośmierciBenekego,ukazałosiętrzeciewydanie,
wopracowaniuJohannaGottliebaDresslera154.
FriedrichEduardBenekemajeszczeinnezasługidlarozwojufilozofii
poKancie.ChodzimianowicieojegopracęKantunddiephilosophische
AufgabeunsererZeit...,którajużwroku1832—wrokpośmierciHegla
—podkreślaławagęfilozofiiKanta155.Oczywiście,jakmówiotymMarek
Kazimierczak(odwołującsięponadtodotekstuKrystynyŚwięcickiej156),
niechodzibynajmniejopowrótdoKanta,gdyżnaówpowrótjestjeszcze
zawcześnie.Filozofiamusisięjeszczezmierzyćzkilkomaproblemami,
abymożnamówićoneokantyzmie.Tutajsprawawyglądaniecoinaczej.
Beneke—jakpiszeKazimierczak—npodkreślałprzydatnośćfilozofiiKan-
tadlaprzeciwstawieniasięspekulatywnemupanteizmowi"157.Cytowany
autorwspominarównieżoskomplikowanejsytuacjiBenekego,którypo
roku1822zostałusuniętyzUniwersytetuBerlińskiego.ZdaniemKarla
Vorländera,działosiętonapolecenieHegla158.Ichociażpowodytejde-
cyzjiministraKarlaSigmundavonAltensteina(1770—1840),protektora
Hegla,niesąjasne,towydajesię,żegłównąprzyczynąbyłoodrzucenie
przezBenekegofilozofiiabsolutnej159.
TekstjubileuszowyBenekego—opublikowanyzresztązpewnym
opóźnieniem,gdyżpięćdziesiątarocznicawydaniaKrytykiczystegoro-
zumuprzypadałarokwcześniej—przynosipróbęodpowiedzinanastę-
pującepytania:
—CozamierzałKant?
—JakajestsytuacjafilozofiipoKancie?
—Jakiesąperspektywyfilozofii?.
152F.E.Beneke:LehrbuchderPsychologiealsNaturwissenschaft.Berlin1833.
153Zob.F.E.Beneke:DieneuePsychologie.ErläuterendeAufsätzezurzweiten
AuflagemeinesLehrbuchesderPsychologiealsNaturwissenschaft.Berlin—Posen—
Bromberg1845.
154F.E.Beneke:LehrbuchderPsychologiealsNaturwissenschaft.Hrsg.von
J.G.Dressler.3.Aufl.Berlin1861.
155F.E.Beneke:KantunddiephilosophischeAufgabeunsererZeit...
156K.Święcicka:Kantowskie"apriori”wfilozofiiniemieckiejlatsześćdzie-
siątychXIXwieku.nArchiwumHistoriiFilozofiiiMyśliSpołecznej"1976,nr22,s.268.
157M.Kazimierczak:Wczesnyneokantyzm...,s.69.
158Zob.K.Vorländer:GeschichtederPhilosophie.Bd.2...,s.341.
159Zob.M.Kazimierczak:Wczesnyneokantyzm...,s.68,przypis58.Oczywiś-
cie,powody,którezmusiłyBenekegodoopuszczeniaBerlina,możnauznaćzaniejasne.
Wartojednakpodkreślić,żeniebyłBenekejedynym,którymusiałuznaćwielkośćHegla.
PodobnylosspotkałprzecieżSchopenhauera.AutorempełnejbiografiiBenekegojestOtto
Gramzow.Zob.O.Gramzow:FriedrichEduardBenekesLebenundPhilosophie...
