Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bardziejtechniczniezaawansowaneodwozówbliskowschodnich.
Pierwszemiałykołao10szprychach,abywałynaweto28,natomiast
wMezopotamiizadawalanosięczterema.Próczwozów,dowodem
istnieniakontaktówstepówEuropyWschodniejzChinamisątkaniny
jedwabne;znajdujemyjewgrobachwBaktrii.
KrólestwoMitanni,gdziepoważnyodsetekludnościmówiłpo
hurycku,byłoówczesnymośrodkiemhodowlikoni.Powstawałytam
traktatyzzakresuhippiki(τεχυηίππiκή)tłumaczonenainnejęzyki,
m.in.nahetycki.ByłyoneznanerównieżwAsyrii.Pisanojew
powszechnieużywanymwMitannijęzykuhuryckim,aleterminy
dotyczącekoniwykazujązaskakującepowiązaniazjęzykami
aryjskimi.Itak,podręcznikhippikinapisanyprzezMitańczyka
Kikkuli,zawierakilkaterminówzzakresuwyszkoleniakonia,np.
ajkavartana‘jedenobrót’(sanskr.ēka,stpers.iaw.,aiva/aēva‘jeden’,
sanskr.vartana/vartani‘obrót’),teravartana‘trzyobroty’(sanskr.tri
‘trzy’),pancavartana
‘pięć
obrotów’
(sanskr.pañca
‘pięć’),
sattavartana‘siedemobrotów’(sanskr.sapta>satta,aw.stpers.hapta
‘siedem’)inavartana‘dziewięćobrotów’(sanskr.nava‘dziewięć’),a
ponadtonazwymaści,np.nuzibabru-nnuzar.,babhrú‘gniady’,nuzi
pinkara-nnuza.piñgalá‘kasztan’),czyokreślenienawoźnicęw
huryckim.iak.maria-nnuza.márja-).Wmitańskimtraktacie
wymienianisą,awięczapewnebyliczczeni,indoaryjscybogowie,
Indra,Mitra,WarunaiNasatja(Nāsatyā).Kasycimieszkającyw
ZagrosieznalibogaburzyBugasz←a.bhaga-,ir.baga.WSyrii,w
ZiribaszanipanowaładynastianazywającasięArtamanja(por.ar.
*ŕta-manja‘myślącyzgodniezrta’).Kilkuwładcówmitańskich
nosiłoimionaaryjskie,np.Tuszratta(1380-1360)wsanskrycietvis-
rathaznaczytyleco‘posiadającyrydwan,któryoślepia’,jego
wybitnynastępcanazywałsięMattiuwaza(1360-1340).Znaczenie
tegoimieniajestoczywiste,jeśliponownieodwołamysiędo
sanskrytu:sanskr.mati-vadżaznaczy‘źródłem[jego]mocyjestmyśl’.
Faktyte,znaneodkilkudziesięciulatdałypodstawytezie,żew
królestwieMitanniwarstwąrządzącąbyliAriowie,alezarazemstały
siępowodemdylematu,któregododziśnieudałosięrozwiać.
Wymienieniwyżejczterejbogowienosząniewątpliwieimiona
bogówczczonychprzezAriówwIndiach:wszyscyczterejbyli
