Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.3.Położeniegeopolityczne
ChoćpołożeniegeograficzneRzeczypospolitejnieulegałozmianie,
zmieniałasięjejsytuacjageopolityczna.Wynikałotonietylkozprzesunię-
ciasiępunktuciężkościpolitykizagranicznejzzachodunawschód
iprzyrostuterytoriumkosztemMoskwy,lecztakżezprzemieszczeniasię
biegunówpodziałówkulturowychipolitycznychwEuropiemiędzyXVI
akońcemXVIIIw.WkońcuXVIinapocz.XVIIw.głównaośpolityki
europejskiejprowadziła–tradycyjnieodupadkuRzymu–zpółnocy
napołudnie:odBałtykudoMorzaŚródziemnego,odkrajówSkandynawii
doWłoch,odkrajówprotestanckichdokatolickich.Liniadzielącatestrefy
kulturoweprzecinałapoziomokrajeRzeszyNiemieckiej.Podział
naWschódiZachódEuropy,oczywistydlanas,ukształtowałsiędopiero
w2.poł.XVIIiwXVIIIw.
2.4.RegionEuropyŚrodkowo-Wschodniej
KrajepołożonenaNizinieŚrodkowoeuropejskiej–nietylkoRzeczpo-
spolita,lecziNiemcy,Czechy,Węgry–oscylowałymiędzyeuropejskimi
biegunami,rozszerzającsięikurczącterytorialnieszybciejniżpaństwana
Zachodzie.Podobieństwoichsytuacjigeopolitycznejposłużyłohisto-
rykomniemieckim(GottfriedSchramm,KlausZernack)douzasadnienia
koncepcjiregionutzw.EuropyŚrodkowej(Mitteleuropa)lubŚrodkowo-
-Wschodniej–określanegoteżczasemwtekstachgeopolitycznych
ipublicystycznychpejoratywnymterminemMiędzyeuropa(Zwischeneuro-
pa)wsensiekulturowym,napograniczukultur:bizantyjskiejiłacińskiej
–ograniczonegoodpółnocyBałtykiem,nazachodzieliniąElbe–
–Saale–Böhmerwald,nawschodziezmiennymobszaremWielkiegoKsięst-
waMoskiewskiego,napołudniusięgającegopoBałkany.
3.Terytorium
3.1.Obszarpaństwa
TerytoriumRzeczypospolitejporozejmiewJamieZapolskim(1582)
oceniasięnaok.867tys.km
2
(815tys.km
2
bezInflant).NaKrólestwo
Polskieprzypadało570tys.km
2
,wtymnaczęśćterytoriumWielkiego
KsięstwainkorporowanądoKoronnypouniilubelskiej–312,8tys.km
2
36
