Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10201020Prawoosobowo-rodzinne
Wtymteżokresiezaczęłakształtowaćsięzasadniczastrukturaówczes-
negospołeczeństwa.Podstawąstosunkówprawnych,zarównoosobo-
wych,jakimajątkowych,byławspólnotarodzinna.Dominującąpozycję
wewspólnociemiałojciecrodziny.Byłaonawzmocnionaprzezrozpo-
wszechnionąwłasnośćrodzinno-indywidualną,występującąwróżnych
formach.
Zasadyfunkcjonowaniapierwotnychwspólnotrodzinnychzaczęłysię
zczasemróżnicować.PrzyczyniłsiędotegoodXIw.systemnadańziem-
skichdlaosóbindywidualnych,pochodzącychzkręgumonarszego,któ-
redałypoczątekrodomrycerskim.Częśćstosunkówprawnychobowią-
zującychwewspólnotachzostałaprzejętaprzezkształtującesięwra-
machstanurycerskiegoprawnestosunkiosoboweirodzinne.Wpływało
tonapozycjęwewnętrznąposzczególnychczłonkówrodziny.Dotyczyło
zaśwewnętrznychpowiązańosobowychwrodzinierycerskiejistatusu
członkówrodziny.Czynnikitemiałyistotneznaczeniedlapozycjispo-
łecznejczłonkówrodziny,jakteżprzesądzałyopierwszeństwieprzy
udzialewpodejmowaniudecyzjirodzinnych.
Wieledawnychwspólnotzaczęłojednakzanikać.Zasadniczywpływ
natenprocesmiałowyodrębnianiesięzewspólnotrodzinnychwłasno-
ściindywidualnejbądŹteżwłasnościnowychrodzinpowstającychwob-
rębiedawnejwspólnotyrodzinnej.Jednymzczynnikówprzyspieszają-
cychprocesrozpadubyłozastosowaniedopodziałówmajątkówwspól-
nych,jużodXw.,prawadziedziczeniawliniiprostej,któreobejmowało
zarównoruchomości,jakinieruchomości.Elementywspólnotrodzin-
nychpozostałyjeszczedługopośródcorazmniejlicznejgrupyludności
wolnej,aleprzedewszystkimrycerstwa.
10201030Prawoosobowo-majątkowe
Wokresiewczesnopiastowskimnabywaniedóbrnastępowałoprzede
wszystkimwsposóbpierwotny.Zjawiskotobyłozwiązanezcharakte-
remstosunkówspołecznych,opartychgłównienajednostkachwolnych.
Następowałojednaksystematycznerozszerzaniesięingerencjipowstają-
cychinstytucjipaństwawsferęosobistychdziałańpodmiotówwolnych,
wtymtakżewkwestiachmajątkowych.Ograniczanoswobodyindywidu-
alnewnieskrępowanymkorzystaniuzzasobówterytoriówpodległych
zwierzchnictwumonarszemuprzezwprowadzaniezakazów,nakładanie
obowiązkówiciężarówpublicznych,zwłaszczafiskalnych.Procesyte
wpływałyzarównonacharakter,jakinazakreswykonywaniaprawma-
jątkowych.
Wstosunkachprawnychopartychnazwyczajachwnajdawniejszym
podziałrzeczywnajdaw-
prawiepolskimzaznaczyłsiępodziałrzeczy,któremogłystanowić
niejszymprawiepolskim
33