Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dałacechydoraŹności,zzastosowaniemwszystkichmożliwych,najsu-
rowszychkar.
Ściganiemprzestępcówzajmowalisięobokmonarchytakżejego
urzędnicylokalniwojewodowie,azwłaszczakasztelanowie.Wspra-
wachnaruszającychinteresyskarbowemonarchyprzestępcówtychmo-
gliścigaćzurzędutakżemincerze.Obowiązekściganiaiwydawania
przestępców,zwłaszczazabójców,rabusiów,złodzieiprzyłapanychna
gorącymuczynku,spoczywałnaludnościopoli.Byłtotzw.obowiązek
śladu,któregoznaczeniezczasemmalałowskutekstosowaniaprzywile-
jówimmunitetowych,wyłączającychterytoriabędącenadaniamispod
jurysdykcjimonarszej.
102030Zobowiązania
WnajdawniejszymprawiepolskimnajczęstszymŹródłempowstaniazo-
bowiązańbyłyumowyzawieraneustnie.Zawiązaniestosunkuumowne-
gonastępowałobezuczestnictwapieniądzajakomiernikaświadczenia.
podziałzobowiązań
Pozastosunkamiumownymi,związanymizobrotemprawnym,po-
wstawałyzobowiązania,którewynikałyznaruszeniazasadfunkcjonowa-
niawstosunkachspołecznych.Dotyczyłyonenajróżniejszychczynów,
któregodziływdobraosobisteorazmajątkowe.
Czynyte,będącedziałaniamifaktycznymi,stawałysiędrugim,obok
umów,ważnymŹródłemzobowiązań.Istotąichbyłoroszczenieowy-
nagrodzeniestratponiesionychprzezosobyposzkodowanewwyniku
działaniasprawcówpopełniającychczynysprzecznezprawem.Intu-
icyjnerozumieniesytuacjizagrożenia,jakiszkódosobistychorazma-
jątkowych,wywoływałowpowszechnymprzekonaniupotrzebęsto-
sownejrekompensaty.Polegałaonanadokonaniuzadośćuczynienia
(wprzypadkunaruszeniadóbrosobistych)lubodszkodowania(wprzy-
padkudokonaniaszkodymajątkowej),doktórychbyłzobowiązany
sprawca.Wsytuacjachszczególnegozagrożeniaporządkupubliczne-
go,wsferętejodpowiedzialnościzaczęływkraczaćinstytucjepaństwa.
Ścigałyonesprawcównaruszeńjakozobowiązanychwobeccałejspo-
łeczności.
10203010Zobowiązaniawynikającezestosunkówumownych
Zobowiązaniaumownestanowiłypodstawęobrotu,nawetwwarunkach
gospodarkinaturalnej.Ujawniałysięonepraktyczniewewszystkich
zobowiązaniaumowne
czynnościachprawnychwstosunkachmiędzyludzkich.Zobowiązania
wprawiewczesnopiastowskimsprowadzałysiędoczynnościzwiązanych
zwymianądóbrikoniecznościąokreśleniaichrównowartości,względnie
przekazaniemprzedmiotówczyteżokreśleniemudziałuwprzedsięwzię-
37