Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
miejskich.Intensywnośćtegoprocesusprzęgniętegoznapływemosad-
nikówzzewnątrz,doprowadziładopowstaniawciąguXIIIiXIVw.licz-
nychmiastlokacyjnychnaterenieziempolskich.Podlegałyoneróżnym
porządkomprawnym,stosowanymwzależnościodregionu,któredo-
datkowozaczęływystępowaćwróżnychodmianachprawnych.
Powstaniemiastzapoczątkowałoproceskształtowaniasięstanu
mieszkańcówmiast.Stantenniebyłjednolity,ponieważpozycjamiesz-
kańcówmiastbyłauzależnionaodporządkuprawnegoprzyjętegowlo-
kacjimiasta.Pookresiezjednoczeniapaństwa,wciąguXIVw.,anastęp-
nieXViXVIw.,wzwiązkuzuzyskaniemprzezwiększośćmiaststatusu
miastkrólewskich,doszłodowiększegoujednoliceniaprawnegostanu
mieszczańskiego.Przyczyniłasiędotegorównieżdziałalnośćjudykatu-
ry.Odmienniekształtowałasięprawnasytuacjamieszkańcówmiastpry-
watnych,podlegającychprawudominialnemu.
Kształtowaniesięstanuchłopskiegonastępowałotakżewskutekkolo-
nizacjiwewnętrznej,którarozpoczęłasięjużwXIIw.,aprzybrałanazna-
kształtowaniesię
czeniuwXIIIw.Licznelokacjewsinajpierwnaprawiepolskim,anastęp-
stanuchłopskiego
nietakżenaprawieniemieckim,przyczyniłysięwydatniedoprzejścia
wolnejdotądludnościwiejskiejdokształtującegosięstanuchłopskiego.
Prawnąpodstawęwyodrębnieniasięstanuchłopskiegostanowiłypo-
rządkiprawnestosowanewprocesachlokacji.Procesyteobjęłydobra
monarsze,duchowneirycerskie.Doprowadziłyonedopowstaniawdo-
brachziemskichprawadominialnego.Utrwalenietychporządków,atak-
żepoddanieludnościwiejskiejścisłejreglamentacjiprawnej,ogranicze-
niewieluprawwynikającychzlokacji,któreuzyskałaonawpierwszym
okresieichstosowania,doprowadziłydobardziejpersonalnegozwiąza-
nialudnościwiejskiejzdobramiorazichwłaścicielami.Ostateczniena-
stąpiłotowXVIw.Proceslokacji,anastępnieniwelowanieprawludno-
ściwiejskiejosiadłejwdobrachziemskich,przyczyniłysięrównieżdo
wykluczeniastanuchłopskiegozżyciapolitycznegopaństwa.
204010Prawostanuszlacheckiego
20401010Kształtowaniesięstanowegoprawarycerstwapolskiego
(odXIIIdoXIVw0)
Podstawąprawnegowyodrębnieniasięrycerstwabyłowydawaniecoraz
liczniejszychodXIIw.przywilejówindywidualnych.Byłyonenadawane
początkowonajbliższemuotoczeniumonarszemulubsłużącegointere-
sommonarszym.UdzielonewtokuprocesutrwającegodziesiątkilatXII
iXIIIw.przywilejeindywidualnepozwalałynakorzystanieprzezichpo-
siadaczyzzasobówmaterialnychpaństwawdobrachimnadanychnaza-
sadachpodobnychdomonarszych.
65