Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ustawmonarszych,któreregulowałykwestiebieżącegożyciapubliczne-
go,zwłaszczasprawyocharakterzeadministracyjnym.Ustawodawstwo
królewskiebyłorealizowanetakżeprzeznadawanieprzywilejówindywi-
dualnych.Wznacznymstopniuprzywilejeindywidualnekróladlaosób
prywatnych,dóbrziemskich,gmin,miastpojawiłysięwokresieupadku
działalnościprawodawczejsejmunapoczątkuXVIIIw.,kiedydwórkró-
lewskizacząłspełniaćrolęcentrumpolitycznego.Działającawespół
zdworemkancelariakrólewska,związanazpolitykąkrólewską,wypeł-
niałaczęstowimieniukrólafunkcjeprawodawcze.Ustawymonarsze
byłystosowanewograniczonymzakresiewXVIIIw.dokońcaistnie-
niaRzeczypospolitej.
Pozanormamiprawatworzonegowróżnychokresachprzezkróla,
istniałacałasferaprawa,któregopochodzenie,jakteżcharakterbyłnie-
podstawy
określony,alektórefunkcjonowało.PozycjakrólawRzeczypospolitejpo-
prawodawczej
siadałaswojepodstawy,aletakżerealneatrybuty,równieżwzakresie
pozycjikróla
prawodawstwa.Znajdowałotoswojeuzasadnieniewsferzeuznaniaire-
spektowaniamonarszejzwierzchności.
Próbyracjonalnegouzasadnieniaizdefiniowaniawładzykrólewskiej,
jejpodstaworazzakresubyłydokonywanewlicznychpróbachinterpre-
tacji,jakieczyniłaówczesnadoktrynaijurysprudencja.Mimożeopiera-
łysięonenawszelkimznanymsobiematerialeprawnym,niebyływsta-
nieokreślićwsposóbpełnyiwyczerpującyprawnoustrojowejpozycji
królawRzeczypospolitej,azwłaszczajegoprawotwórczychuprawnień.
203030PrawostanowioneorganówcentralnychRzeczy-
pospolitej0Organyzarząduorazorganydoradcze
WprocesiestanowieniaprawawPolsceuczestniczyłytakżeorgany,któ-
rewykonywałyfunkcjezarządzająceorazdoradcze.Większośćztychor-
ganówznajdowałaswojeumocowaniewporządkuprawnympaństwa.
organyzarządu
Byłyteżtworzonezmocydecyzjisejmowej.Doorganówzarząduzalicza-
państwa
lisięministrowie,dooficjalnychzaśorganówdoradczychsenatorowie
stanowiąceprawo
rezydenci,powołaniwtrakciebezkrólewia(1572–1573)pośmiercikróla
ZygmuntaAugusta.
Jednocześnieobokorganówposiadającychumocowaniewporządku
prawnymRzeczypospolitejpowstawaływdrodzepraktyki,wokresieza-
kłóceńwfunkcjonowaniusejmuodpołowyXVIIdopołowyXVIIIw.,or-
organydoradcze
gany,któreniemiałytakiegoumocowania.Organytezorganizowane
iopiniodawcze
byłykolegialnie.SkładałysięzsenatorówRzeczypospolitejitworzone
byłynajczęściejprzezkróla,powołującegosięnaprawokorzystania
zdoradczychfunkcjisenatorów(radysenatorskie)wewszystkichspra-
wach,wktórychuznałichradęzapotrzebną.Radytefunkcjonowały
obokinstytucjisenatorówrezydentów.Wykonywałyonefunkcjedorad-
62