Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ciu.Powodowałotopowstawaniewzajemnychzobowiązań,wynikają-
cychzwykonaniaczynnościnarzeczdrugiejstrony.
Czynnościprawne,dokonywanewomawianymokresie,nieposiada-
łycharakterudzisiejszychzobowiązańumownych,opartychnaabstrak-
cyjnychpojęciach.Byłyzawieraneustnie,czemutowarzyszyłabogata
symbolikazawarciaporozumienia.Należałydoniejszerokostosowane
przybicieręki,potwierdzeniedojściaumowydoskutkuprzezświadków
czyprzysięga.
Dopierozczasem,wrazzrozwojemstosunkówprawnych,wktórych
zaczęłyuczestniczyćpodmiotystanowiącepewnąorganizacyjnącałość,
jakKościółczykancelariamonarsza,pojawiłasięformapisemnaumów.
Ewolucjatazwiązanabyłazprocesemnadańilokacji.Wieleaktówzwią-
zanychztymprocesamimiałocharakterumów,utrwalonychwszczegól-
nychdokumentach.Liczbaczynnościprawnychzzakresuzobowiązań
ocharakterzeumownymzaczęławzrastaćsystematycznieodXIIIw.wraz
zpostępującymobrotemgospodarczym.
10203020Zobowiązaniaznaruszeniaprawa
Wokresiewczesnopiastowskim(odXdopoczątkuXIIIw.)odpowiedzial-
nośćkarnaztytułunaruszeńprawawynikałazzasadpowszechniewów-
czasobowiązującegoprawazwyczajowego.
Konstrukcjaprzestępstwawnajdawniejszymprawiepolskimwynika-
konstrukcja
łazpowstaniaokreślonegofaktuprowadzącegodowyrządzeniakomuś
przestępstwa
szkodylubkrzywdy.Szkodabyłauszczerbkiem,którynastępowałwsfe-
rzeinteresówmajątkowych.Uszczerbekniemajątkowyokreślanybyłja-
kokrzywda.Donaprawieniatakiejkrzywdyodnosiłsięzkoleitermin
„zadośćuczynienie”wmiejsce„odszkodowania”przewidzianegodla
szkódmajątkowych.Przestępstwamożnabyłosiędopuścićwskutekróż-
nychzachowań.Wyrządzenieszkodylubkrzywdystwarzałomożliwość
zastosowaniaodpowiedniej,osobistejreakcjizestronyposzkodowane-
go,pokrzywdzonegoczyteżwystępującejwjegoimieniugrupy.Wpro-
cesietymodwoływanosiędoprostychzasadsłuszności,nakazujących
zastosowanierepresjidokonywanejprzezposzkodowanychczypo-
krzywdzonych.WtymujęciuposzkodowanibądŹpokrzywdzeniwykonu-
jącyrepresjęwobecsprawców,występowaliwimieniugrup,doktórych
należeli.
Celetakpojmowanejrepresjiwobecosóbnaruszającychprawobyły
różnorodne.Przedewszystkimchodziłoouzyskanieodpowiedniejre-
przestępstwa
kompensatyzaszkodyponiesionewskutekczynównaruszającychdobra
ocharakterzeprywatnym
jednostki.Wtensposóbjużwokresiekształtowaniasięzrębówpolskie-
goprawa,naplanpierwszywysuwałasięfunkcjaodszkodowawcza,two-
rzącawęzełzobowiązaniowy.Dopierowdalszejkolejnościchodziło
funkcjaodszkodowawcza
owyeliminowaniezespołeczeństwasprawcówczynów,względnieich
38