Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wdobrachczyposiadłościachswegomęża,jakdługotrwaćbędziejejwdowieństwo.
Agdyzechcepowtórniewyjśćzamąż,należyjąoddaćmałżonkowi,któregozapragnie
poślubić,dziecijednak,jeżelibybyły,należypozostawićnadalwdobrachipo-
siadłościachojcowskich,wprzeciwnymzaśrazieumieścićtamnajbliższychpoprzed-
niegojejmęża,takjakiinnewdowywKrólestwiePolskimwychodzązamąż.Jeśliby
zaśpoprzednimążwewspomnianychdobrachiposiadłościachswoichwyznaczył
tejżonieswojejjakąśczęśćtytułemposaguimógłbytodostatecznieudowodnić,
onaodzyskawszyjązgodniezporządkiemprawnymmożezBogiempoślubić,
kogozechce.
[§9]Mogąrównieżswobodniewydaćzamążswojecórki,krewneipowinowate,
pannyiwdowy,wcaleniepytającotonasinaszychnastępców,zachowującjednak
wtychsprawachobrządekkatolicki.
[§10]Następniewszyscyiposzczególnikmiecie,ipoddaniksiążąt,baronów,
szlachty,bojarówimieszczannaziemiachWielkiegoKsięstwaLitewskiegomająbyć
wyjęciizupełniewolniodwszelkichdaniniodpłaceniaskładki,czylipodatkuzwanego
„srzepczisne”,ponadtoodmiar,którenazywająsię„dziakla”,odwszelkiegokłopotuz
dostarczaniemwozów,którenazywająsię„podwody”*,odwożeniaka-
mieni,drzewadębowegoczydrewdlawypalaniacegiełczydlawyrobucementu,dla
zamków,odkoszeniatrawyiodinnychmniejsłusznychprac,wyjąwszyjednakprace
przybudowienowychzamkówiprzyodnawianiudawnych;podobniemająbyć
wyłączenikmiecieipoddaniksiążąt,baronów,szlachty,bojarów,daniidarowaniim
przeznas.Cosięzaśtyczydawnychizwykłychdlanasinaszychnastępcówświadczeń,
danin,stacji,budowanianowychmostów,naprawianiastarychiodnawiania
dróg,tozachowujemynienaruszoneichcemy,abyteposługizawszemiałymocprawną.
[§11]Następniemyluburzędnicynasiniebędziemypoddanych,zależnych,kmieci
iczeladzijakiejkolwiekbylibypłcilubstanu,wspomnianychksiążąt,baronów,szlachty
iobywateli**naszychziemLitwy,Rusi,Żmudziitd.,przyjmowaćdosiebieiniepo-
zwolimy,abynasiurzędnicyichprzyjmowali.Równieżciprałaci,książęta,baronowie,
szlachta,bojarowieimieszczanieWielkiegoKsięstwaLitwy,Rusi,Żmudziitd.niebędą
przyjmowaliludzinaszychinaszychnastępców,jakiejkolwiekbylibypłciistanu,
atakżenieodważąsięwjakikolwieksposóbprzyjmowaćichprzezinnegoswego
urzędnika.
[§12]Następnienapoddanych,podlegającychwspomnianymksiążętom,baronom,
szlachcieibojarom,niebędziemynasyłaćwoźnych,inaczej„dzeczske”,jeśliwpierw
pan,któregopoddanydopuściłbysiębezprawia,niezażądawymiarusprawiedliwości.
Jeżelitenodmówizadośćuczynieniawymogomsprawiedliwościwoznaczonym
terminie,wtedytrzebabędzieskierowaćnaszegowoźnegolubkogośznaszych
urzędników,aoskarżony,któryzasłużyłbynakarę,obowiązanybędziezapłacićją
swemupanu,aniekomuśinnemu.
*Wdokumenciełacińskim:srzepczisne,dyakla,podwodi[S.G.].
**Użycieprzeztłumaczawparagrafie11terminów„czeladź”oraz„obywatele”budziwątpliwości.Zob.Unia
LitwyzPolską(1385–1569),s.59.Tłumaczenie(wstreszczeniu)przywilejuKazimierzaJagiellończykazroku1447
zob.s.57–60[S.G.].
53
