Humanizm performatywny

Alfred Gall

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-242-1491-4

DOI:

Wydawnictwo:

Universitas

Rok wydania:

2011

Liczba stron:

502

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Gall, Alfred. Humanizm performatywny. Red. . Kraków: Universitas, 2011, 502 s. ISBN 978-83-242-1491-4

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Gall, A.

T1 Humanizm performatywny

PB Universitas

PP Kraków

YR 2011

SN 978-83-242-1491-4

Bibliografia BibTex:

@Book{ 61437, author = "Gall, Alfred", editor = "", title = "Humanizm performatywny", publisher = "Universitas", year = "2011", address = "Kraków", isbn = "978-83-242-1491-4" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Gall, Alfred

ED -

TI - Humanizm performatywny

PB - Universitas

CY - Kraków

PY - 2011

SN - 978-83-242-1491-4

ER -

Netografia (standard APA):

Gall, Alfred. Humanizm performatywny [baza danych online] Kraków: Universitas, 2011 [dostęp: 25 08 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/humanizm-performatywny-alfred-gall-61437.

Książka ta skupia się na roli filozofii w twórczości Witolda Gombrowicza. Praktyka literacka polskiego pisarza jest tu ujęta z perspektywy myśli neopragmatycznej oraz poststrukturalistycznej, przy czym pisanie literackie jest ujmowane jako swego r...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-242-1491-4

DOI:

Wydawnictwo:

Universitas

Rok wydania:

2011

Liczba stron:

502

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Słowo od autora5
1. Wprowadzenie7
2. Filozofia jako obsesja: Witold Gombrowicz (1904–1969)13
2.1. Introitus – Gombrowicz jako przedstawiciel oświeconego sarmatyzmu13
2.1.1. Gombrowicz i filozofia: między fascynacją i sceptycyzmem13
2.2. Lektury filozoficzne: poszukiwanie śladów18
2.3. Gombrowiczowska interpretacja nowoczesnej filozofii: „wielka redukcja”26
2.3.1. Pierwsza redukcja: wątpienie w pewność istnienia świata – Kartezjusz i Kant27
2.3.2. Redukcja u Schopenhauera: bezsilność rozumuw wirze woli30
2.3.3. Rzeczywistość jako stawanie się: dialektyka Hegla32
głos za jednostką33
2.3.5. Redukcja jako bunt przeciwko filozofii systemowej: egzystencjalizm35
2.3.6. Redukcja fenomenologiczna36
2.3.7. Egzystencjalizm jako filozofia subiektywności37
2.3.8. Jestestwo jako samostwarzanie siebie: uwagi do Heideggerowskiego Sein und Zeit42
2.3.9. Redukcja socjologiczna: marksizm47
2.3.10. Redukcja fizjologiczna: Friedrich Nietzsche49
2.3.11. Podsumowanie: kontury „wielkiej redukcji”51
2.4. Egzystencjalizm jako główny punkt ciężkości53
3. Literatura – filozofia: kontury pola napięć56
3.1. Literatura i filozofia: konstelacje kulturowe56
3.2. Prakseologia Deleuze’a i Guattariego skontrastowana z tekstualizmem Derridy64
3.3. Od cytatu do simulakrum: krytyka badań nad Gombrowiczem71
3.4. Praktyka symulacji: aplikacja filozofii w simulakrum literackim74
3.5. Performacja repetycyjna: tekst literacki jako simulakrum80
3.6. Literacka praktyka tworzenia sieci: tekst literacki jako kłącze84
4 . Konfrontacja z „nieludzkim” – humanizm literatury90
4.1. „Nieludzkie”: ból, negatywność i derealizacja90
4.2. Humanizm performatywny – pragmatyka literatury108
4.2.1. Doświadczenie negatywności – „pozaludzkie” i rzeczywistość108
4.2.2. Negatywność literacka jako depragmatyzacja pozytywności filozoficznej109
4.2.3. Humanizm literacki: operowanie „pozaludzkim”114
5. Ślub: poza „albo – albo”118
5.1. Założenia gatunkowe: dramat postdramatyczny118
5.2. Świadomość uprzestrzenniona – zatrzymane samozapośredniczanie siebie129
5.3. Przekształcenie mesjanizmu romantycznegow dialektykę egzystencjalną132
5.3.1. Poetyka snu i jej wymiary132
5.3.2. Sen jako medium wglądu w proces historyczny134
5.3.3. Teleologia formy: szczeble emanacji ducha138
5.3.4. „Bóg jest martwy”: od „Kościoła Boga” do „Kościoła ludzkiego”145
5.3.5. Dialektyka czynu153
5.3.6. Zniżony mesjanizm – wyzwolona egzystencja162
5.4. Powtórzenie i rozpacz: dialektyka egzystencji u Kierkegaarda165
5.4.1. Dialektyka egzystencji – formy obcowania z historią166
5.4.1.1. Możliwości egzystencji: esteta167
5.4.1.2. Możliwości egzystencji: „bycie sobą” i egzystencja etyczna169
5.4.1.3. Egzystencja w historii: między powtórzeniem a rozpaczą173
5.4.1.4. Zniżona egzystencja: zdepotencjalizowane „byciesobą” w Ślubie Gombrowicza179
5.4.2. Powojenna dramatyka: egzystencjalizm – dramatabsurdu183
5.4.2.1. Praca nad „byciem sobą” I: dywergencjew porównaniu z Les mouches Jeana Paula Sartre’a183
5.4.2.2. Praca nad „byciem sobą” II: dywergencjew porównaniu z teatrem „absurdu”189
5.4.2.3. Wynik192
5.5. Podsumowanie193
6. Pornografia: narracyjna symulacja nowej rzeczywistości antropologicznej198
6.1. Wprowadzenie198
6.2. Punkt wyjścia: recepcja powieści – konteksty historii literatury199
6.2.1. Recepcja199
6.2.2. Kontekst historii literatury I: doświadczenie wojny200
6.2.3. Kontekst historii literatury II: dwór wiejski jako chronotopos204
6.2.4. Kontekst historii literatury III: Pornografia jako powieść nietzscheańska208
6.3. „Bóg jest martwy” – filozofia Nietzschego w Pornografii209
6.3.1. Powieść jako simulakrum: powtórzenie filozofii209
6.3.2. „Śmierć Boga”: desakralizacja i dotarciedo rzeczywistości211
6.3.3. Nietzscheańska formuła „Bóg umarł” i doświadczenie woli mocy216
6.3.4. Zwrot perspektywy interpretatorskiej: od „Boga”ku „młodemu człowiekowi”221
6.3.5. Desakralizacja w kręgu nowoczesnej literatury:Thomas Mann i James Joyce225
6.3.6. Interpretatoryka w duecie: Nietzscheańskiestwarzanie świata w Pornografii230
6.3.7. Uspołeczniona wola mocy: postludzki światw Pornografii242
6.3.8. Zanikowe formy „ludzkiego”: „dzieciństwo” i „młodość”252
6.3.9. Przeciwstawienie dwu powieści nietzscheańskich:Doktor Faustus i Pornografia268
6.4. Zakończenie: Pornografia jako medium nowegohumanizmu276
7. Kosmos: rozstanie z ontologią279
7.1. Kosmos: powstanie – treść; struktura rozdziału279
7.2. Heideggerowskie Sein und Zeit w maszynerii Kosmosu282
7.2.1. Afiliacje filozoficzne: Sein und Zeit Martina Heideggera282
7.2.2. Kosmos: kłopotliwe doświadczenie świata –rzeczywistość rozproszona284
7.2.3. Budowa świata w Sein und Zeit: światowość i znaczeniowość291
7.2.4. „Odświatowienie” w Sein und Zeit a derealizacja w Kosmosie299
7.2.5. Derealizacja jako temporalny proces308
7.2.6. Obcowanie ze znaczeniowością – samoutwierdzanie siebie w zderealizowanym świecie310
7.2.6.1. Leon i technika samoograniczania siebie310
7.2.6.2. Leon jako ucieleśnienie egzystencji estetycznej –echa Kierkegaarda312
7.2.6.3. Granice samoutwierdzenia siebie315
7.3. Zmienne konteksty: afiliacje literackie Kosmosu317
w La nausée Sartre’a319
7.3.2. Enigmatyka przedmiotów: Les gommesRobbe-Grilleta323
7.3.3. Dywergująca faktyczność: Gumy – Mdłości – Kosmos328
7.3.4. Poza absurdem: Beckett – Gombrowicz – Camus329
7.3.5. Tajemnica istnienia jako ocalenie doświadczenia świata: ontologia Stanisława Ignacego Witkiewicza333
7.3.6. Powieść jako epistemologia narracyjna: Pałuba Karola Irzykowskiego339
7.3.7. Kosmos w kontekście historii literatury – résumé344
7.4. Kosmos: narracyjna depotencjalizacja semantyki ontologicznej345
8. Dziennik: narracyjne operowanie samym sobą352
8.1. Divertimento: z historii gatunku352
8.2. Indywidualność jako praktyka tekstualna:performatywne „bycie sobą”362
8.2.1. Nietzscheańska idea samozachowania siebie poprzez samoposzerzanie siebie365
8.2.2. Od „ja” do „on”: Gombrowiczowskiesamoprzekraczanie siebie w Dzienniku376
8.3. Performatywne przezwyciężenie Nietzscheańskiejkrytyki subiektywności377
8.4. Strategia humanizacji: spotkanie z „transludzkim”382
8.5. Humanizm performatywny: Dziennik międzyhumanizacją a derealizacją391
8.6. Historyczne przeciwstawienie: humanizacja poprzezpracę w ujęciu Stanisława Brzozowskiego393
8.7. Negatywność „transludzkiego”: kłopotliwe założenia moralności397
8.7.1. Negatywność – obcość świata – samoumiejscawianiesiebie397
8.7.2. Rozbłysk „transludzkiego” w moralności – wola moralności400
8.7.3. Retrospektywne spojrzenie na koncepcję Kanta: depotencjalizacja idei celowości świata404
8.7.4. Narracyjna refleksja nad kłopotliwymi przesłankami moralności409
8.8. Symulacja derealizacji: wariacje fenomenologiczne I411
8.8.1. Motyw groteskowości ciała: ciało pokawałkowane411
8.8.2. W zaklętym kręgu ciała: obsesyjna rzeczywistość411
8.8.3. Przesłanki filozoficzne: L’etre et le néant Jeana PaulaSartre’a416
8.8.4. Proces derealizacji: narracyjne modyfikowanie filozofii418
8.9. Pobyt w Berlinie: dokuczliwa obecność nazizmu421
8.9.1. Wariacje fenomenologiczne II: derealizacja a historia421
8.9.2. Nierzeczywistość Berlina: obsesyjna obecność historii422
8.9.3. Narracyjne wspomnienie – między Nietzscheańską autokreacją a derealizacją429
8.10. Podsumowanie432
9. Zakończenie434
10. Bibliografia440
10.1. Teksty Witolda Gombrowicza440
10.2. Pozostała literatura441
Indeks nazwisk485

1.WPROWADZENIE

możemyzrezygnowaćzanalizyGombrowiczowskiejteoriifor-

WidoczneuGombrowiczazainteresowanieﬁlozoﬁąpo-

czątkowobyłoprzedmiotempublikacjinaukowych,pisanych

zperspektywykonkretnychdziełiautorów;5publikacjetestara-

łysięteżuporządkowaćrozproszonewypowiedziGombrowicza

1995/1,s.208-211.Natematwspółczesnej„gombrowiczologii”por.de-

batęmiędzyJarzębskim,MargańskimiMarkowskim:JerzyJarzębski,

JanuszMargański,MichałPawełMarkowski,CzarnynurtGombrowicza,

„Kontrapunkt”,„TygodnikPowszechny”,nr15,9maja2004.

4Zakamieńmilowywbadaniachuwzględniającychwątekzain-

teresowańﬁlozoﬁcznychGombrowiczamożnauznać:JerzyJarzębski,

GrawGombrowicza,Warszawa1982;ZdzisławŁapiński,Ja,Ferdydurke.

Syntezy,analizy,zbiory,Kraków1997;JanBłoński,Forma,śmiechirze-

czyostateczne.StudiaoGombrowiczu,Kraków1994;MichałGłowiński,

Gombrowiczinadliteratura,Kraków2002.Jeślichodzioteorięformy,

towymienićnależyzwłaszcza:JerzyJarzębski,Pojęcie„formy”uGom-

browicza,w:Gombrowiczikrytycy,wybórioprac.ZdzisławŁapiński,

Kraków–Wrocław1984,s.313-346.Wkwestii(paraliżującego)wpływu

Gombrowiczowskiegoautokomentarzaorazgroźby,żeliteraturajedy-

nieparafrazujepoglądyautora:JanuszSławiński,Tekstyiteksty,War-

szawa1990,s.164inast.(diagnozaniebezpiecznejtautologiipochodzi

z1977roku).Wkwestiiproblemudominacjipróbocharakterzeauto-

interpretacji:MichałGłowiński,Wprowadzenie(do:WokółrecepcjiGom-

browicza),„PamiętnikLiteracki”1973/4,s.245-250.Zagadnienietona-

daljestocenianejakoaktualne:JerzyJarzębski,PodglądanieGombrowi-

cza,Kraków2000,s.5inast.;WłodzimierzBolecki,Gombrowiczwteks-

tachdrugich,„TekstyDrugie”2002/3,s.4inast.Zanajdalejidącepróby

dystansuodforminterpretacyjnych,którepodlegajądyktatowiGomb-

rowiczowskiejterminologii,należyuznać:Gombrowicz,Grimaces:Mo-

dernism,Gender,Nationality,red.EwaPłonowskaZiarek,NewYork

1998;HanjoBerressem,LinesofDesire:ReadingGombrowicz,sFictionwith

Lacan,Evanston1998;MichałPawełMarkowski,Czarnynurt.Gombro-

wicz,świat,literatura,Kraków2004.

5KrzysztofOkopień,Dwiefenomenologie:HusserliGombrowicz,w:Wy-

powiedźliterackaawypowiedźﬁlozoﬁczna,red.M.GłowińskiiJ.Sławiński,

Wrocław1982,s.121-130;RenatoBarilli,SartreiCamusw„Dzienniku”,

„PamiętnikLiteracki”1973/4,s.311-322.Por.rozprawyw:Gombrowicz

ﬁlozof,wybórioprac.FrancescoCataluccioiJerzyIllg,Kraków1991.

Brak wyników

Humanizm performatywny

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra