Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.NowestosunkiprodukcjiwEuropieZachodniej
43
Fizjokratyzmniewątpliwiewniósłwielewartościirelacji-pożądanychzpunk-
tuwidzeniastosunkówmiędzyjednostkąaspołeczeństwem.Wjakimśsensie
doTablicekonomicznychnawiązywałwlatach30.XXwiekuWassilyLeontief
(1905-1999),tworzącnanalizęnakładówiwyników”lubinaczejnazwanych
ntablicprzepływówmiędzygałęziowych”
,coprzyniosłomuw1973r.Nagrodę
Noblawdziedzinieekonomii1.
4.NowestosunkiprodukcjiwEuropieZachodniej
Rewolucjaprzemysłowa,którapodkoniecXVIIIwiekuobjęłaAnglięiSzkocję,
opierałasięnanajemnejsileroboczej.Robotnicypochodzilinajczęściejzwsi
opuszczanychnaskutekprocesugrodzenia.Towarywyprodukowanewmia-
stachnieznajdowałyjużdotychczasowychnabywców,gdyżciwwiększości
wyemigrowaliwposzukiwaniupracy.Wzrostpopulacjiwmiastachorazutrata
przezkupcówpodstawowejroliwkształtowaniuaktywnościgospodarczejna
rzeczprzemysłowcówprzygotowałyrozwójgospodarkikapitalistycznej.Dodat-
kowymczynnikiemrozwojowymbyłytechnicznewynalazki,awszczególności
wynalezieniemaszynyparowejprzezJamesaWattaw1769r.,umożliwiającej
szybkąmechanizacjęprodukcji.
Identycznyskutekmiałowynalezieniew1770r.przezJamesaHargreavesa
maszynyprzędzalniczej,dziękiktórejdynamiczniewzrosłaprodukcjawłókien-
nicza.Tozkoleiwywołałowzmożonypopytnasurowceenergetyczne(głównie
węgiel)oraznastalidrewno.Stądwziąłsięskokowywręczwzrostprodukcji
wprzemyślesurowcowymwAnglii,południowejSzkocji,atakżewpółnocnej
FrancjiiNiemczech.Produkcjaodzieży(tkanin),żywnościorazbudowadomów
1
TakzwanaNagrodaNoblawdziedzinieekonomiiniebyłaustanowionawtestamencie
AlfredaNoblainiejestfinansowanaześrodkówFundacjiNoblazapisanychwtymtesta-
mencie.ŚrodkinajejsfinansowaniepochodzązdarowiznyprzekazywanejFundacjiNobla
corocznieod1968r.przezBankSzwecji.DlategoteżoficjalnanazwatejnagrodytoNagroda
BankuSzwecjiwdziedzinienaukekonomicznychim.AlfredaNobla.Nagrodataniczym
sięnieróżniodnagródfinansowanychześrodkówwłasnychFundacjiNobla.Procedurajej
przyznawaniaprzezKrólewskąSzwedzkąAkademięNaukjesttakasamajakpozostałych.
LaureatotrzymujezrąkkrólaSzwecjizłotymedalidyplomhonorowypodczasceremonii,
któraodbywasiętradycyjniewrocznicęśmierciAlfredaNobla10grudniakażdegoroku.
Identycznajestrównieżjejwysokość(10mlnkoronszwedzkich).Dokońca2023r.przyzna-
no55nagród93osobom.WśródlaureatówNagrodyNoblawdziedzinieekonomiisątylko
trzykobiety-prof.ElinorOstrom(1933-2012),nagrodzonaw2009r.,najmłodszalaureatka
whistorii-prof.EstherDuflo(ur.w1972r.),któraotrzymałająw2019r.wrazzmężem
prof.AbhijitemBanerjeemimającympolskiekorzenieprof.MichaelemKremerem,oraz
prof.ClaudiaGoldin(ur.w1946r.)-laureatkaw2023r.W2007r.NagrodaNoblazostała
przyznanaprof.LeonidowiHurwiczowi(1917-2008),amerykańskiemuekonomiściepolskiego
pochodzenia,absolwentowiWydziałuPrawaUniwersytetuWarszawskiego.ProfesorHurwicz
byłnajstarszymwhistoriilaureatemNagrodyNoblawewszystkichdziedzinach.
rewolucja
przemysłowa
kapitalizm
wolnorynkowy
