Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tożsamość,religiaibiografia.Podstawowerozróżnienia
33
jakczynionotowEuropie).Turcjazkoleistanowijedynyprzykładkraju,
wktórymMustafaKemalAtatürkw1924rokuobaliłkalifatizlaicyzował
państwo,wprowadzającszeregreform,wtymzastępującustawodawstwo
opartenaislamie-świeckim.
Samislamtakżeniejestjednorodny.Wjegoobrębiepowstałowiele
szkół,sektinurtówmistycznych.Dwiegłównetradycjeislamskietworzą
szyiciisunnici,wzajemniesięsobieprzeciwstawiający.Szyiciuważają
sięzabezpośrednichsukcesorówkalifaAlego,uchodzącegowichoczach
zaostatniegoprawowiernego,inieuznająautorytetureligijnegotych
kalifów,którzypojegośmiercikolejnoobejmowalisukcesję,zazobo-
wiązujący.zdania,żesukcesjapowinnasięograniczyćdopotomków
Alego.Stądsunnę(tradycję)odrzucają,uznającjedynieKoran.Natomiast
sunnici,stanowiącywiększośćwyznawcówislamu,próczKoranuuznają
świętośćtradycji(sunn)izawartejwnichjegointerpretacji6.
Innysocjologiczniedoniosłyfaktzwiązanyjestztym,żewislamie
niewykształciłasięodrębnaklasakapłańska,afunkcjęprzewodnika
modlitwymożewzasadziepełnićkażdymuzułmaninpłcimęskiej,który
znaKoran.Jesttowarunekwystarczający,byzostaćimamem.Niepo-
wstałyteżzatemodrębneinteresyklasykapłańskiejireligijnychelitinie
zrodziłsię-charakterystycznydlakręguchrześcijaństwa-konfliktmię-
dzyreligiąipolityką,międzyreligijnymiipolitycznymiinteresami,które
miałyteżzapleczeekonomiczne.Cechytesprawiają,żeislamwwięk-
szymstopniujestwyrażanyiformowanyoddolnieiwmniejszymstopniu
pozostajepodatnynapolitycznezarządzanie,umowyczyregulacje7.
4.KONCEPCJETOŻSAMOŚCI
NAGRUNCIESOCJOLOGIIRELIGII
Wyjątekodwspomnianegowyżejbrakudorobkusocjologiireligii
womawianejdziedziniestanowiądokonaniaaustralijskiegosocjolo-
gareligiiHansaMola,którykonsekwentnie,odlatsiedemdziesiątych
XXwieku,zajmujesięproblematykątożsamościireligii,atakżerealizu-
6TatarzyKrymscyobecniewyznająislamtradycjisunnickiej,zewzględunaswoją
historięukształtowanyjakonastawionynatolerancyjnewspółżyciezwyznawcamiinnych
religii.Więcejnatentematzob.wnastępnymrozdziale.
7Tom.in.było,jakuważanp.znawcaislamuterenówbyłegoZwiązkuRadzieckiego,
Malasenko(1996a),związanezodpornościąnakomunistycznemanipulacje.Wprzypadku
RosyjskiejCerkwiPrawosławnejuwięzieniebiskupówrozbiłoreligijnestruktury,nato-
miastwprzypadkuislamutakiestrukturalne,centralnedziałaniebyłoniemożliwe.Wcelu
ogólniejszychporównańchrześcijaństwaiislamuwewspółczesnymświeciezob.Beyer
2006:117-187.