Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
CzęśćI.Wprowadzenie
wViVIw.,rzymscypisarzepiszącoArabachczęstoużywaliokreśleń„rzymscy
Arabowie”i„perscyArabowie”
,jednoznacznieodnoszącsiędoichpowiązańpoli-
tycznych.WjęzykusyryjskimterminArabowiebyłzarezerwowanydlamieszkań-
cówBēt(Arbźyē157.InteresującatezaRobertaHoylanda,iżtożenazwapojawiła
sięwtymsamymbrzmieniuwtekstachzróżnychkulturświadczyotym,żesami
ArabowienazywalisiebieArabami158wymagajeszczedalszychbadańidowodów.
4.Saraceni
OdIIIw.nazwaArabowiestopniowozaczęłabyćzastępowanaprzezinne
określenia,spośródktórychnajpopularniejszebrzmiało„Saraceni”
.Tymtermi-
nembyliczęstonazywaniwgreckichiłacińskichźródłachwpóźnejstarożytno-
ścinomadzizBliskiegoWschodu159.Wśródnaukowcówniemazgodywkwestii
początkówtegonazewnictwa160.
TerminΣIρIKnVόGjestpoświadczonywgrecejużwIIw.Jegopierwszenie-
kwestionowaneużyciepojawiasięwGeografiKlaudiuszaPtolemeusza(ok.100-
157N.Asselin,NiRomain,niArabe...,s.46.
158R.Hoyland,ArabianPeninsula...,s.109.
159PogreckuΣIρIKnVή,któregołacińskimodpowiednikiembyłoSaracenus.Posyriacku
odpowiadałymuterminyṬayydyēiSarqdyē.WaramejskimsłowotobrzmiałoSRQAII(e.g.,
AmmoniusMonachus,Relatio(ed.Müller-Kessler,Sokoloff,fol.30).Zob.
teżF.Millar,TeTeodosianEmpire...,s.298,303.
160Natematsporówbadaczywtejkwestiizob.D.Graf,M.O’Connor,TeOriginof
theTerm(Saracen’andtheRawwdfaInscriptions,ByzS4,1977,s.52-66;I.Shahid,Romeand
theArabs:AProlegomenontotheStudyofByzantiumandtheArabs.Washington,D.C.1984,
s.123-41;M.Macdonald,OnSaracens...,s.1-26;M.Miotto,ΆρIβEGσTnVUπnρEσ(I
ToUBUZIVT(oU.ΗβIσ(λIσσIΜIβ(ITωVΜπάVIΤIVoύχ(4oGv.Χ.II.),BUZ33,2016,s.28-32.
Ph.Hitti(HistoryoftheArabsfomtheEarliestTimestothePresent.London1946,s.43),sądzi,
że„Saracen”pochodziodarabskiegosłowašarqoznaczającego„wschód”.InaczejD.Graf,wg
któregoźródłosłowembyłosłowoširkat,”federacja,związek”(D.GrafM.O’Connor,Te
Origin...,passim;D.Graf,TeSaracensandtheDefenseoftheArabianFrontier,BASOR229,
1978,s.1-27;idem,RomeandtheArabianFrontier:FromtheNabataeanstotheSaracens,
Brookfield1997,s.xii-xiii).IrfanShahiddochodzidowniosku,żeistniejądwaprawdopodobne
źródłosłowynazwyiżadnegoznichniemożnawykluczyć.Alboterminpochodzibezpośrednio
odplemienianaSynaju,jaksugerujePtolemeusz,albomógłbyćużywanyprzezNabatejczyków
naokreśleniesharqiyy.n(mieszkańcówWschodu)lubsdriq.n(maruderów,grabieżców).Zob.
I.Shahid,RomeandtheArabs:AProlegomenon...,s.133-36.M.Macdonald(OnSa-
racens...,s.4-5)twierdzi,żetermintenpochodzizpółnocnoarabskiegosłowašarq,cooznacza
przejścienapustynię.
