Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
76
CzęśćII.Odziedziczonyobraz
teżmniejlubbardziejjasnewyobrażenieokształciePółwyspuArabskiegoibyli
świadomi,żekadzidło,mirraiinnewonnościpochodzązjegopołudniowo-za-
chodniejczęści41.Wiedzieli,żepółnoctegopółwyspuprzylegadoMezopotamii
nawschodzieiLewantunazachodzie42.DysponującrelacjamiludziAleksan-
draoraztekstemHieronimazKardii,któryopisałsąsiadującezMorzemMar-
twymziemieNabatejczyków,EratostenesmógłwyraźnieoddzielićobszarArabii
SzczęśliwejodpustynnychterenówArabiileżącychnapółnocypółwyspu43.
Odtegomomentuwiedzagreckabyłaposzerzanaprzezkolejnychodkryw-
ców.Hellenistyczniwładcy,którzynastąpilipoAleksandrze,pozostawaligłę-
bokozainteresowaniArabią,atekstyodkrywców,geografów,innychpisarzy
iobserwatorówskładałysięnakorpusinformacji,którezostałypóźniejodzie-
dziczoneprzezRzymian44.Szczególniedużezasługinarzeczpoznawaniateryto-
riówPółwyspuArabskiegoiregionuMorzaCzerwonegopołożyliwładcyzrodu
Ptolemeuszy(Lagidów),którymporozpadzieimperiumAleksandraprzypadł
wudzialeEgipt.W312r.p.n.e.PtolemeuszISoterzająłSyrięiPalestynęze
wschodniąJordanią.DojegokrólestwazostaławłączonamiędzyinnymiAila.
JegosyninastępcaPtolemeuszIIFiladelf(285/4-247/6p.n.e.)bardzoza-
interesowałsięMorzemCzerwonymiwybrzeżemPółwyspuArabskiego.Jego
dziełembyłozałożeniesłynnegoportuBerenikenajegozachodnimwybrzeżu.
Najegorozkazwpodróżbadawczą,czyteżmożewywiadowczą,wzdłużzachod-
niegowybrzeżaMorzaCzerwonegowyruszyłAriston.Głównymcelemtejmisji
byłoprzywrócenieszlakumorskiegomiędzyAiląiAdenem45.Później,podrzą-
damiAntiochaIVEpifanesa(175-64),zAntiochii(Charakene)wysłanoekspe-
dycjęnapołudniedoZatokiPerskiej46.
BadaniaprowadzoneprzezAristonawMorzuCzerwonym,stałysiępodsta-
wąpracAgatharchidesa(ok.200-131),któregotekstzostałnastępniezacytowany
41M.C.A.Macdonald,Arabians,Arabias...,s.15.
42ZobaczpodsumowaniewiedzyArrianaoPółwyspie(Indica,XLIII,4-6)orazopisyEra-
tostenesaiArtemidora(zachowaneuStrabona,XVI,4.2-4),zktórychwiększośćmusiała
opieraćsięnabadaniachzleconychprzezAleksandra.
43B.Szubert,StarożytnaArabiawświetleźródełgreckich,częśćI:Epokaarchaiczna,kla-
sycznaihellenistyczna,Wrocław2020,s.17.
44G.Fisher,Rome,Persia,andArabiaShapingtheMiddleEastfomPompeytoMuham-
mad,NewYork2020,s.4.
45Diodor,III,42.1(tutaj(wPosejdonion-T.W.)Ariston,wysłanyprzezPtolemeusza,
celemzbadaniawybrzeżyArabii,któreciągnąsięażpoocean,wzniósłołtarzdlaPosejdonaPelagio-
sa);Y.Ghawanmeh,TePortof‚AqabaanditsRoleintheIndianOceanTradeinAncientand
MedievalTimes,AnDAJ30,1986,s.311-318.Niewykluczone,żewyprawaAristonaznajduje
potwierdzeniewpapirusieP.Cair.Zen.59247,2(252).Zob.REII.1,1895,s.950.
46Pliniusz,VI,38.
