Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
66
CzęśćI-Język-Społeczeństwo
charakter(Wajszczuk2005),dlainnychzakreswyrażeńfunkcyjnychjestszerszy
(Grochowski1997).Niezmieniatojednakfaktu,żeodmiennośćniektórychztych
jednostekjesttakoczywista,żemożnanabokpostawićdyskusjęcodozakresuklasy,
skupiającuwagęnabezdyskusyjnychwyrażeniachfunkcyjnych,aprzytym-ogra-
niczającsiędopewnychtylkokwestii.Wartykuleinteresowaćnasbędąźródłaspe-
cyfikiformalnej,pochodzenieformsuperlatywnychwklasiewyrażeńfunkcyjnych.
Jużpobieżnyoglądwyrażeńfunkcyjnychujawnia,żemieszcząoneelementy
archaiczne.Powiedziećwręczmożna,żetoprzechowalniastaroci:leksykalnych
(np.wobecmieścirzeczownikobecCogół,gromada)),składniowych(pokonstrukcji
mówićwprawdziepozostałowprawdzie),fleksyjnych(rzekomotopozostałośćpo
prasłowiańskimimiesłowiebiernymczasuteraźniejszego),słowotwórczych(np.
połączeniedawnejodmianyprostejprzymiotnikówzprzyimkiembyłosposobem
tworzeniaprzysłówków,formytentkwią”terazwwyrażeniachtakich,jakznowu,
bezmała,zgoła).
Podanetuprzykładowoświadectwanewolucyjnychresztek”wymagająpogłę-
bionych,starannychstudiów
1
;wniniejszymartykulezatrzymamysięnagrupie
wyrażeńfunkcyjnychopostaciformstopnianajwyższego,jestichwśródwyrażeń
funkcyjnychsporo:najnormalniej,najpewniej,najprawdopodobniej,najspokojniej,
najwidoczniej,najwyraźniej,najzwyczajniej;najdalej,najmniej,najpóźniej,najwy-
żej2,dodaćmożnajeszczebynajmniej,przynajmniej.
1.Ciekawe,żeniektórezprzytoczonychwyrażeńfunkcyjnychopostacisuper-
latiwumogąbyćrozszerzonedopostacico+supelativus,por.(co)najmniej,(co)
najwyżej.Gdyskierowaćuwagęnapolszczyznęwiekówprzeszłych,okażesię,że
takischemat(co+superlativusprzysłówka)miałbardzoszerokiezastosowanie3.
Otogarśćprzykładów:
Conadalejodemnieodejdź.BierEzNz(SXVI);
Tęwodę[…]conagłębiejwgardłowpuszczać.FalZiołV91(SXVI);
Zaduszenieustinosaconawięcejpotrzyrazy,stanowiszczkawkę.FalZiołV83v
(SXVI);
1
Jesttocelrealizowanegoobecnieprojektubadawczegopt.Polskiewyrażeniafunkcyjne
wujęciudiachronicznym(UMO-2011l01lBlHS2l04643).
2PodajęzaMaciejemGrochowskimprzykładyużycianiektórychznich:Wpracypanuje
takaatmosfera,żejasięnajnormalniejboję;Tepiosenkipamiętająnajpewniejtylkosłuchacze
starychlistprzebojów;Najdalejzarokczynszeznowupójdąwgórę;Karapozbawieniawolności
trwanajmniejtrzymiesiące;Partieludowemogązdobyćnajwyżejkilkaprocentgłosów(Gro-
chowski2008,s.64).
3Takżewklasieprzysłówków,aletenproblemtupomijam.
