Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
74
CzęśćI-Język-Społeczeństwo
zachowanianiewerbalne.Wynikato,zdaniemautorki,zpojęciasubkultury,naktóre
(jakpokazujenaprzykładziejęzykastudentów)składająsięopróczleksykipotocznej,
profesjonalnejislangowej,takżezachowaniacharakterystycznedlatejgrupy,specy-
ficznysposóbmyślenia,przesądy,rytuały.
Klasyfikacjesocjolektów
Wliteraturzejęzykoznawczejistniejądwarodzajeklasyfikacjisocjolektów:
pierwszy-obejmującypodziałydokonanezpunktuwidzeniajednejokreślonej
cechyidrugi-uwzględniającykilkacech.Dopierwszejgrupymożnazaliczyćkla-
syfikacjeZ.Klemensiewicza,H.KurkowskiejiS.Skorupki,dodrugiejzaśnależą
typologieS.Urbańczyka,A.Wilkonia,D.ButtleriS.Grabiasa.
Rodzajsocjolektuzależyodfunkcji,jakąonspełniawkontaktachmiędzyczłon-
kamigrupy.S.Grabias(1997,s.146)przyopisiefunkcjisocjolektówbierzepod
uwagętrzykategorie:zawodowość,tajnośćiekspresywność,którewpływająnajakość
środkówjęzykowych.Wkażdymsocjolekcieznaleźćmożnatetrzykategorie,ale
wzależnościodnasileniadanejcechymamydoczynieniaodpowiedniozprofesjo-
lektem,żargonemlubslangiem.
Słownictwozwiązanezprofesjągrupysłużącesprawnemuiścisłemuprzekazy-
waniumyślijestmiernikiemzawodowości.Leksykazawodowanazywaniema-
jąceodpowiednikawjęzykuogólnymzjawiskaprofesjonalne.Przykładyzsocjolektu
hipicznego:ogiernikCpogard.oludziachzajmującychsięogierami)
,baskilCprzyjmowa-
nieprzezkoniaodpowiedniejpostawywczasieskokuprzezprzeszkodę,którapolega
nawyciąganiuszyiizginaniunógpodsiebie)
,kopystkaCnarzędziewkształciehaczyka
służącedoczyszczeniastrzałekwpodeszwiekopytakonia)
,małopolankiCkonierasy
małopolskiej)
,sportCstajniadlakonisportowych)
,anglezowanieCrytmiczneunoszenie
sięjeźdźcawsiodlewtrakciekłusa)
,skrócićkoniaCzmniejszyćtempochodukonia,aby
onszedłenergicznie,alenieszybko)
.
Socjolektygrupmłodzieżowych(uczniówistudentów)mająznacznieogra-
niczonystopieńzawodowości,zatonasilasięwnichkategoriaekspresywności.
Wslangustudenckimcechaprofesjonalnościjestbardziejograniczonaniżwinnych
odmianachjęzykaidotyczyleksykizwiązanejznaukąistudiami.Stanowitotylko
jednątrzeciąsłownictwawstosunkudozasobuleksykalnegoodnoszącegosiędo
innychdziedzinżycia,np.życiatowarzyskiego(Grabias1997,s.153).Wzawodowych
odmianachjęzykaiżargonachtakżeodnajdziemyekspresywność,jednakzabarwie-
nieemocjonalneuwidaczniasiętumimowolnieprzytworzeniuwyrazówwcelach
komunikatywnych.Emocjonalizmypojawiająsięrównieżwsocjolekciehipicznym.
Dotycząonegłównieokreśleńkonizewzględunaichzaletyiwadyfizyczneoraz
cechypsychiczne,np.palmastadaCwybitny,czołowyogierwstadzie)
,mułCpowolny
koń
),ciapaCts.
)
,mongołCsłabykoń)
,kurdupel,knypCniskikoń)
,szczurekCniewielki,drobny
