Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
10Językimowa
Elementyprozodii:intonacji,melodiigłosumatkiiotoczeniasąistotnedladziecka,
którejestwtymokresienajpierw„uniwersalnymfonetykiem”(odtwarzaróżne
dźwięki),anastępnieskupiasięnadźwiękachtypowychdlajęzykarodzimego;uczy
sięrozpoznawaćgranicęfonologicznąwyrazu,potemzdania,atakżejegorodzaj
(np.pytanie,rozkaz).Ułatwiatotzw.językmatczyny,operującyprzesadnąintonacją
czywysokościątonuoraziloczasem.Ćwiczeniukrótkotrwałejpamięcisłuchowej
(echoicznej)towarzyszątakżedziecięcepróbynaśladowaniaintonacji,tonuimelodii
II.Okreslingwalny(świadomeoperowanieznakiemjęzykowym)
Wtymokresiedzieckoużywajużprawiewszystkichsamogłosek-zwyjątkiem
nosowych,orazdoskonaliartykulacjęspółgłosek:n,ń,m,p,b,t,d,k,atakżemiękkich:
ś,ć,czasemź,dź.Pozostałegłoskiniekiedysązastępowanełatwiejszymidladziecka
głoskamiozbliżonymmiejscuartykulacji(substytucjagłosek),np.jajka[i̯ai̯ka]zam.
lalka,sialik[s!al!ik]zam.szalik(zdolnośćrozróżnianiafonemówpojawiasięok.9m.ż.,
dzieckowie,żemamajestkimśinnymniżbaba).Natymetapieciągidźwięków
powtarzaneprzezdziecko(echolalie)stanowiąpodstawępierwszychdziecięcych
wyrazów,odnoszącychsiędodobrzeznanychosób:mamaImama’,babaIbabcia’,dada
Idziadzia’,tataItata’,czynności:daIdaj’,pa-paIżegnaj’,potrzeb:neInie’.Pojawiająsięteż
onomatopeje:hau-hau,bum-bum,muu.Charakterystycznącechąwymowydzieckajest
upraszczaniebudowysłówprzezokreślanienazwywyrazujegopierwsząlubostatnią
sylabą(np.miś–mi,kołofortuny–kotiony,zobacz-bać).
Następująstopniowaipowolnakonwencjonalizacjaznaczeńistabilizacjazwiązków
pomiędzyformąbrzmieniowąaznaczeniemdziecięcychwyrazów,cowiążesię
zrozwojempoznawczymdziecka(wtymjegopamięcidługotrwałej).Napoczątku
tegookresudzieckoużywakilkusłów(1-10),arozumiekilkanaściewyrazówizwrotów
(słownictwobierne).Wokresiewypowiedzijednowyrazowejdzieckoposługujesię-
inaczejniżdorośli-wyrazamijakosygnałamijednoklasowymi;tworzytakżewłasne
„wyrazy”,przypisującprostyzespółdźwiękówdookreślonegodesygnatu(np.kicito
Ikot’,bomtoIdom’,butoIsamochodzik’),rozszerzaichznaczenienawieleodmiennych
przedmiotów(np.butoIbut’,Isamochód’,Ibułka’).
mowydorosłych.
odok.1roku(lub
od9m.ż.)
odok.8m.ż.
Okres
wyrazu
Wzoryintonacji
TABELA1.1.cd.
Wypowiedzi
jednowyrazowe
