Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Mechanizmyregulującezachowanieczłowieka
85
(MacWheeleriPetty,2001),tojednakpokazują,żezwiązkimiędzytymikon-
struktamipoznawczymi(nastawieniami)azachowaniemtendencyjnymzacho-
dzą(Zalewska-Łukniewicz,2016).JużAlbertBandura(1968)napodstawieswojej
teoriiuczeniasspołeczno-poznawczegowskazał,żestereotypowe,negatywne
przekonaniaprzyczyniająsiędorozwojuuprzedzeń(czylinegatywnychpostaw
wobecinnychosób),anawetzachowańdyskryminacyjnych.Stereotypynfil-
trują”napływinformacjioinnychludziach.Uruchomienietakiegozłożonego
schematupoznawczego,przezpryzmatktóregoosobatendencyjnieoceniaiin-
terpretujecechyotoczeniaspołecznegonaprzykładjakowrogie,możewpłynąć
naformułowanieoczekiwańzwiązanychzpoczuciemzagrożenia(Jones,1990).
Wedługdośćjużdobrzeempiryczniepotwierdzonejkoncepcji(ifunkcji)stereo-
typównmy-oni”(Tajfel,1981),negatywneoczekiwaniawobecczłonkówgrupy
obcejifaworyzowanieorazafirmowaniecechwłasnejgrupyodniesienia,stająsię
źródłemagresywnychzachowańmiędzygrupowych(KofaiNarkiewicz-Jodko,
2004).Stereotypwłasnejgrupy,zawierająccechylepsze,służypodtrzymaniu
dobrejsamooceny(Tajfel,1981).
Stylepoznawczetonpreferowanysposóbfunkcjonowaniapoznawczego,
odpowiadającyindywidualnympotrzebomjednostki”(Matczak,2000,s.761).
Pojęcietoodnosisiędoróżnicindywidualnychdotyczącychposiadaniana-
wykowychsposobówpodchodzeniadozadańisytuacjipoprzezsięganiedo
dostępnegorepertuaruzachowańpoznawczych,któreutrwalająsięnaskutek
doświadczeńjednostki(Nosal,2009;Bendall,Galpin,MarrowiCassidy,2016).
Procesypoznawcze,którychaktywnośćwspółtworzystylpoznawczy,tom.in.
podejmowaniedecyzji,rozwiązywanieproblemów,spostrzeganieiuwaga.Kon-
cepcjaporazpierwszyformalniezostaławprowadzonajeszczeprzezGordo-
naAllportaizdefiniowanajakotypowylubnawykowysposóbrozwiązywania
problemów,myślenia,postrzeganiaizapamiętywania(Allport,1937).Wybór
określonejstrategiiprzetwarzaniapoznawczegowtokuaktywnościspontanicz-
nej,nieustrukturyzowanejzwykleopierasięnaindywidualnychsonnościach,
conieoznacza,żejednostkaposługującasięwybranymstylempoznawczym
niemamożliwościskorzystaniazinnychsposobówkognitywnegoprzetwarza-
nia.Dogłównychwymiarówstylówpoznawczychzaliczasię:refleksyjność-
impulsywność,zależność-niezależnośćodpola,abstrakcyjność-konkretność
(por.Matczak,2000;Nosal,2009).Klasycznegoujęciastylówpoznawczych
dokonałSternbergwswojejteoriisamozarządzaniaumysłem(theoryofmen-
talself-government)wprowadzającpojęcienstylówmyślenia”-thinkingstyles
(Sternberg,1988;ZhangiSternberg,2012)iuznającjezapreferowanespo-
sobymyślenia,decydująceojakościdysponowaniazasobamipoznawczymi
(patrzramka2.3).