Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Jednorożceistnieją”jestfałszywe,niewynika,żetozdaniewyraża
sąd.Niemabowiemkryteriów,którepozwoliłybyokreślić,kiedy
tozdaniejestprawdziwe.
WZarysiepewnejteoriiprawdyKripkeprzedstawiarozwiązanie
paradoksukłamcyodwołującesiędopojęciaugruntowania.Kripke
zwracauwagę,żepowstanieparadoksuczęstozależyodfaktów
empirycznych.Naprzykładzdanie(1)„WiększośćtwierdzeńNixona
dotyczącychaferyWatergatejestfałszywa”jestparadoksalne,jeśli
faktyempirycznesą„niesprzyjające”,czylinaprzykładNixon
wypowiedziałrównąliczbęprawdifałszówdotyczącychafery
Watergateorazzdanie„Wszystko,coJonesmówioWatergate,jest
prawdą”,ajedynymzdaniemwypowiedzianymwtejsprawieprzez
Jonesajest(1).Topokazuje,żerozwiązanieniepowinnopolegać
naszukaniujakichśkryteriówsyntaktycznychlubsemantycznych,
którepozwalałybynauznanietakichzdańzawadliwe.Według
Kripkegoadekwatnateoriaprawdywinnapozwalaćnazdania
„ryzykowne”,tojesttakie,któremogąsięokazaćfałszywe,jeślifakty
empirycznebędąniesprzyjające.
DoczasupublikacjiKripkegozanajlepszerozwiązanieuznawano
hierarchięjęzykówTarskiego,wktórejkażdyzkolejnych
metajęzykówzawierapredykatprawdydlapoprzedniego.Kripke
krytykujetorozwiązaniemiędzyinnymizato,żewjęzykunaturalnym
mamyjedenpredykatprawdy,aniehierarchiętakichpredykatów,poza
tymnawetgdybytakąhierarchięzałożyć,tomówiącywwiększości
wypadkówniewiedzą(aczasemnawetniemogąwiedzieć),którego
predykatuztejhierarchiiużyć.Kripkeproponujerozwiązanie
wykorzystującedziuryprawdziwościoweisilnąlogikęKleene’ego
(przyczymzaznacza,żemożnabyużyćinnejlogikizdziurami
prawdziwościowymi,naprzykładsuperwartościowania).
ZaStrawsonemuznaje,żezdaniemożebyćsensowne,mimo
iżwdanymkontekściemożeniewyrażaćsąduiniemiećwartości
logicznej.Zdanietakiejak(1)jestugruntowane,jeślimożnaustalić
jegowartośćlogiczną,odwołującsiędowartościinnychzdań(wtym
wypadkutwierdzeńNixonaoWatergate).Jeślitezdaniasątakie,
żemożnaokreślićjakąwartośćma(1),tojestonougruntowane;jeśli
jednakokażesię,żewoparciuotezdanianiemożemyokreślić
wartości(1),to(1)jestnieugruntowane.Zdanie(2)„(2)jest
prawdziwe”,choćnieprowadzidoparadoksu,niejestugruntowane.
