Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TEATRANTYCZNY
33
rana?CzyoczyszczająszaleńczamiłośćdoJazona?Poetanieodpowiada,gdyżwkoń-
cowejscenieMedeajakopółboginiunosisięnarydwaniezaprzężonymwsmoki.
Fedra
Drugąkobietą,któradałanieśmiertelnośćtemu,ktojąnienawidziłlubpoprostusię
bał,byłaFedra,narzędziezemstyAfrodyty,źródłozbrodniiofiara.Fedrabyłazwykłą
istotądomomentu,gdyAfrodyta,upokorzonaodrzuceniemjejuczuciaprzezHipolita
(którybyłpasierbemFedry),wzemściezesłałananiązgubnąmiłość.ZakochanaFedra
cierpifizycznie;ogarniająsłabośćtakwielka,żeniemożeunieśćanirąk,anigłowy,
aprzepaskanawłosachstajesięciężarem.Całapłonie,ajedynymjejmarzeniemjest
chłódźródlanejwodyiodpoczyneknamiękkiejmurawie.Cnotliwymłodzieniecnadal
nieulegapokusom,apowiązanieszaleńczejnamiętnościFedryzobrażonądumą,nie-
nawiśćichęćzemstyrodząrozpacz,któraprowadzijądosamobójstwa.Wostatnich
chwilachżyciapiszelist,wktórymoskarżaHipolitaouwiedzenie,czymskazujegona
śmierć.Młodzieniec,któryswączystąmiłośćzwróciłkuArtemidzie,przejawiazara-
zemskrajnąmizoginięwobecniewiastykuszącejczaremzmysłów.Niezapomnianajest
jegosofistycznatyrada-modlitwadoZeusa,azarazemhymnnienawiściwstosunkudo
kobiet.Zadajepytanie,czemubógzesłałnaludzitęplagę,którąsąniewiasty,„zamiast
plenićródśmiertelnych”winnysposób,takbykażdymógłżyćwdomubezkobie-
ty.Woła,żenienawiściądonichsięnigdynienasyciialbotrzebajenauczyćwstydu,
albopozwolićimnazawszeurągaćmężczyznom7.Hipolitaczekaostateczniestraszna
śmierć:spełniasięprzekleństwoojcaimłodzieniecginiestratowanyprzezwłasnyza-
przęg,spłoszonyprzezbykawynurzającegosięzmorza.Zanimjednakumrze,Artemi-
dajeszczegopocieszy,obiecujączemstęoraznagrodę:będzieniącześćoddawanamu
przezdziewice,którewofierzezacznąHipolitowiskładaćswewłosy.
MizoginiaEurypidesabyłaznanapowszechniewAtenach,ajegożyciebyłona-
wetwpewnymmomenciezagrożone.Bysprawęwyjaśnić,posłałponoćprzyrodniego
bratawprzebraniukobietynauroczystościkuczciDemeter,celebrowaneprzezsame
matrony.Uczyniłsłusznie,gdyżmówionoonim,aPierwszaKobietazaofiarowałasię,
żeużywająctruciznybądźjakiejśinnejsztuczki,uśmiercidramatopisarzazato,że
obnażyłjejżeńskiewady.OpowyższychproblemachtraktowałakomediaArystofanesa
(445–385r.p.n.e.)Tesmoforie,którabędącfikcjąliteracką,musiałajednakopieraćsię
7Zeusie,czemużtęplagęfałszywąnaludzi
Kobietynaświatsłonecznyzesłałeś?
Bojeśliśpragnąłplenićródśmiertelnych,
Byłotoczynićniezpomocąkobiet,
Leczludziewinnidotwoichprzybytków
Przynosićzłoto,srebro,brąz,azato
Kupowaćsobiesiewdziecizacenę
Godziwąkażdy,iżyćwswychdomach
Wolnychodwszelkiejkobiecejistoty.
Eurypides,Hippollitosuwieńczony,w.616–624,[w:]tegoż,Tragedie,przeł.J.Łanowski,
Warszawa1967.
