Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Inteligencja–jednaczywiele?
zdolnośćoryginalnegomyśleniairozwiązywaniaproblemówwsposóbtwórczy.
Zdolnośćuczeniasię,rozumieniaiprzyswajanianowychpojęćinowychpunktów
widzenia.
Oiledrugaczęśćdefiniensajestzgodnanietylkozdefinicjamikonstru-
owanymiwpsychologii,alerównieżzezdroworozsądkowymrozumieniem
inteligencji1,tozwrócenieuwaginajejzwiązkizumiejętnościątwórczego
myśleniaidziałanianależyuznaćzanowatorskiei–coważniejsze–niezbyt
słuszne.Wydajesię,żeautormieszapojęcia,łączącinteligencjęzezdolnościa-
mikreatywnymi.E.Nęcka(2000,s.726)pisze,żeinteligencjajestzdolnością
przystosowaniasiędookolicznościdziękidostrzeganiuabstrakcyjnychrelacji,
korzystaniuzuprzednichdoświadczeńiskutecznejkontrolinadwłasnymi
procesamipoznawczymi.Przedstawionadefinicjajestzdecydowanieszersza
niż(najpopularniejszeprzezwielelat)rozumienieinteligencjijakosprawno-
ścimyśleniaiwęższaniżSpearmanowskieujęciejejjakoenergiimentalnej,
czyteż„mocypoznawczej”(mentalenergy).Nęckaakcentujepraktycznezna-
czenieinteligencji(zdolnośćdoprzystosowywaniasiędootoczenia),rolępa-
mięciiwyciąganiawniosków(korzystaniezpoprzednichdoświadczeń)oraz
znaczenieprzymiotów,którezaSternbergiem(1985)możnaokreślićmianem
metakomponentów,czyliczynnikówpozwalającychnasprawowaniekontro-
liizarządzaniewłasnymiprocesamiintelektualnymiipoznawczymi.Jestto
zatemdefinicja,którasiębroniprzedlogicznymzarzutemuznaniajejzazbyt
wąskąbądźzbytszeroką.Niezmieniatojednakfaktu,żewiększośćistnieją-
cychdefinicjiniejestwstanieuniknąćtegobłędu.Wciążbraknaukowego
konsensusucodocharakteruinteligencji.R.Wiechnik(1996,s.42)pisze,że
inteligencjatojednoznajważniejszych,ajednocześnienajmniejzrozumiałych
pojęćwspółczesnejpsychologii.Wtymkontekścienienależytraktowaćaneg-
dotyczniesłynnejdefinicjiBoringaz1923roku,wktórejówduńskipsycholog
stwierdzał,żeinteligencjąjestto,comierzątestyinteligencji,bowiemwłaśnie
praktykatestowawyprzedziławtymwypadkurozwójteorii.Zdrugiejstrony,
odpowiedźnapytanie,comierzątestyinteligencji,odpowiedź,któramiała-
bybyćczymświęcejniżwyjaśnianiemidemperidem,czywtymwypadku
ignotumperignotum,powinnazwrócićuwagęnacharakterzadańtestowych
1Byćmożewartowspomnieć,żekoncepcjeinteligencjiformułowaneprzezfachowców
–psychologóworazosobyposługującesięjedyniezdrowymrozsądkiemsąbardzozbliżone
–dowodzątegowynikirozważańprowadzonychpodczassympozjumzorganizowanegoprzez
R.J.Sternbergaw1981roku.
