Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XXXII
PiotrLaskowski
WdalszejczęściwystąpieniaOrsettiprzedstawiawynikiankiety,
którąprzeprowadziławśródpracownikówipracownickooperatyw.
Zgromadzonymateriał,jakkolwiekdośćszczupły(326ankiet,zktórych
Orsettiuznałazareprezentatywne176,pochodzącychz27stowarzy-
szeńspółdzielczych),byłjednakjejzdaniemwystarczający,„byzdać
sobiesprawęztego,żepołożeniepracownikówwkooperatywachjest
poprostukrytyczne”.
Stajemywobecfaktuprzerażającego:znakomitawiększośćpracowników
kooperatywzapracę10-14godzinnąniezarabiatyle,ilepotrzebana
najskromniejszeutrzymanie[…].Pozostajedorozstrzygnięcianajważniej-
szepytanie—czykooperatywynaszesąwstaniewczasachobecnych
wynagradzaćpracownikówwsposóbdostateczny,bydaćimśrodkido
życia[…].Pytanie,czykooperatywymogąopłacaćdostateczniepracę,jest
naprawdęwnajwyższymstopniuniepokojące,gdyżjeślibyodpowiedź
miaławypaśćprzecząco,toniepozostawałobynicinnego,jakpowie-
dzieć:„jeślitak,tolepiej,żebykooperatywynieistniaływcale”55.
WkonkluzjireferatuOrsettizaproponowałapodjęcieuchwały
wzywającejstowarzyszeniaspółdzielczedoniezwłocznegopodniesie-
niapłac.Jednakdwadzieścialatpóźniej,wroku1937,odpowiadając
naankietępisma„Społem”stwierdzała:„wnaszejsmutnejrzeczywi-
stościspółdzielczejtrudnodopatrzećsięnawetzalążkówodświętnie
głoszonejsprawiedliwościspołecznejwobecpostawieniasprawypra-
cowniczejwspółdzielniach,przeważniebynajmniejnielepiej,anie-
kiedynawetgorzejniżwzwalczanymprzeznashandluprywatnym”
(s.490).
Leczprzecieżsytuacjaspółdzielniniejesttakklarowna,jakwwy-
padkunastawionegonazyskprzedsiębiorstwakapitalistycznego.Tu
chodzioto,by„korzyści[…]przypadaływudzialewszystkim:miano-
wicieklientom-członkom[spółdzielni]przezwybitnieniskieceny[…],
55„Społem”1918[czerwiec],nr6,s.361-371(tekstwystąpienianiejestpu-
blikowanywniniejszymtomie).Por.W[acław]Mariański,Sprawapracownicza
wpolskiejspółdzielczościspożywców,„PoradnikSpółdzielczy”1933,nrjubile-
uszowy,s.4(zob.:http://lewicowo.pl/sprawa-pracownicza-w-polskiej-spoldzielczosci-
spozywcow/[dostęp:9stycznia2019])orazJaninaŚwięcicka,MariaOrsetti,„Rolnik
Spółdzielca”1974[1września],nr35(1283),s.5.
