Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wistniaćpoprzezwypełnianierozmaitychfunkcji,naprzykładkomunika-
cyjnejzapewniającejłącznośćmiędzypokoleniowąwspołeczeństwie.Wjej
składwchodziłafunkcjakulturalno-adaptacyjna,rozumianajakozapozna-
niesięzdotychczasowymdorobkiemludzkości,orazfunkcjatwórcza,pro-
wadzącadowzbogaceniakulturyonoweelementy.Możnazauważyć,iżte
funkcje,kojarzącesięzpowinnościaminauczycielairolązawodową,zaczęły
łączyćsięzodmiennymiwartościaminiżte,którepropagowalistarożytni,
atakżewspółcześninaukowcyiświatowekoncepcje.
Znamiennąrzecząbyłotakżeto,iżfunkcjętwórczą34traktowanojakoin-
tegralnączęśćinnychfunkcji,awięcfunkcjidydaktycznej,wychowawczej
iopiekuńczej.Nienadawanojejszczególnegoznaczenia,alezobowiązywa-
nonauczycieladojejwdrażania,gdyż„tworzyłaonawarunkidointelektu-
alnego,emocjonalnego,moralno-społecznego,estetycznegoipolitechnicznego
rozwojuuczniów”35.Sądzono,żetatwórczafunkcjawedukacjizłączysięzjej
„koncepcjąiprostąadaptacjądocywilizacyjnychwarunkówżycia,które
mogąniewystarczyć[ś],bopotrzebnajestedukacja,dziękiktórejludzie
będąumielikierowaćprocesamirozwojucywilizacji.Aporzucenieadapta-
cyjnejdoktrynyedukacjioznaczałokoniecznośćpodjęciaprzeznauczyciela,
wielunowychitrudnychzadań,choćbywykonywanychinstrumentalnie.
Łatwiejbyłoprzystosowaćmłodepokoleniedowymagańcywilizacji,której
możnabybyłozaufać.Trudniej,bybyłowychowywaćpokolenia,któremu-
siałybystrzecinaprawiaćcywilizację,ponieważprostaadaptacjadoniej
oznaczałabyprzystosowaniedokonfliktów,zagrożeńiklęsk”36.Anataką
porażkęmodernistycznaetykaniemogłasobiepozwolić,ponieważpodbu-
dowąsystemukształceniabyłokrzewienieprzeznauczycielatakichwarto-
ści,jak:humanizm,tolerancja,wolnośćsumienia,sprawiedliwośćspołeczna,
szacunekdopracy,dbałośćokształtowaniepostawmoralnychiobywatel-
skich,anieichprzeświadczenie37będąceczymśautentyczniewyznawanym.
Jednakunaswymienionewartościbyłyściślepowiązanezaksjologiąsocja-
lizmu,którawodmiennysposóbbyłatraktowaniawkoncepcjachświato-
wych,copokazanowyżej.
Późniejszakrytycznaocenanaszychrealiówzwróciłauwagęnato,iżna-
leżyrespektowaćtzw.wartościhumanistyczne.Określonojejako„wartości
podmiotowegoczłowieczeństwa,wrażliwościiwyobraźnitwórczejpracy
---
---
---
---
---
--
34B.Suchodolski,Odziałalnościtwórczej,„StudiaSocjologiczne”1974,t.37.
35StatutLiceumOgólnokształcącego.ZałącznikdozarządzeniaMinistraOświatyiWy-
chowaniazdnia6marca1985,DziennikUrzędowyMinistraOświatyiWychowania.
36Edukacjanarodowympriorytetemś,dz.cyt.,s.20.
37TopojęcieprzeświadczeniaprzyjmujęzaH.Kwiatkowską,którarozumiejejakowy-
uczenie,anieautentycznepoznanieiwyznawanieczegośprzeznauczyciela.Patrz:H.Kwiat-
kowska,Pedeutologiaś,dz.cyt.,s.49.
31
