Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Nurtkryminologiipozytywistycznej
23
Doniesieniazbadań
Wroku1965nałamachprestiżowegoczasopismaNature(1965,208,1351–1352)brytyjskagenetykPatricia
AnJacobs(ur.1934)zewspółautoramizgłosiłaprzypuszczenie,żedodatkowychromosomYpredestynuje
swychnosicielidozachowańagresywnych.Wcelusprawdzeniategoprzypuszczeniaprzeprowadziła
badaniawięźniówskazanychzaprzestępstwaagresywne.Na197badanychdodatkowychromosom
stwierdzonoudziewięciu(3,5%).WśrodowiskunieprzestępczymdodatkowychromosomYstwierdzono
zaledwieu0,75promilaludności.
Wszystkieinnepodobnebadaniapotwierdzały,żedodatkowychromosomYorazinneanomaliechro-
mosomalneznacznieczęściejwystępująwpopulacjiprzestępcówagresywnychniżwpopulacjiogólnej.
Badaniaosobowościnosicielianomaliichromosomalnychwykazały,żeprzeważająwśródnichosoby
zlekkimniedorozwojemumysłowymdotkniętetakżeróżnymizaburzeniamiosobowości.
wszelkiezaburzeniachromosomalnezreguływywo-
łująobniżeniesprawnościumysłowej,adodatkowy
chromosommęskiYpowodujetakżezaburzenia
zachowania.
Biorącpoduwagęfakt,żejednakponad90%
przestępcówniemażadnychanomaliichromoso-
malnych,aniewszyscyichposiadaczepopełniają
przestępstwa,trudnowtychanomaliachdopatrywać
sięjakiegośistotnegoczynnikaodpowiedzialnegoza
przestępczość.Badaniagenetycznewykazałyjedynie,
żejednązprzyczynniedorozwojuumysłowegomoże
byćanomaliachromosomalna.Ato,żeniedorozwój
umysłowy,wzetknięciuzniekorzystnymiwarun-
kamisocjalnymiprzyczyniasiędowykluczenia,
utrudniadobrefunkcjonowaniewspołeczeństwie,
anakoniecsprzyjazejściunadrogęprzestępstwa,
wiadomooddawna.
(Więcejnatematzwiązkówmiędzypsychologią,
biologiąakryminologią–zob.rozdz.36).
2.3.Kieruneksocjologicznynurtu
pozytywistycznego
Niemalrównoleglezwłoskąszkołąpozytywną
wkryminologii,szukającąprzyczynprzestępstwa
wjednostce,zdeterminowanejgłówniebiologicznie,
ewentualniebiopsychologicznie,rozwijałsięwramach
pozytywizmukonkurencyjnynurtsocjologiczny,który
wkontrzedoszkoływłoskiejszukałprzyczynprze-
stępstwa(iprzestępczości)niewjednostce,alewjej
społecznymotoczeniu–wwychowaniuiwarunkach
funkcjonowaniawspołeczeństwie.Nurttenzrodził
sięzasadniczoweFrancji,dlategoczasamimówisię
oUszkolefrancuskiej”,aleteżwNiemczech,ojczyźnie
FranzavonLiszta(zob.dalej).
Gruntdlatejszkołyniewątpliwieprzygotował
AdolpheQuételet(1796–1874)belgijskistatystyk,który
bezwcześniejszychgłębokichrozważańteoretycz-
nychbadałianalizowałdanestatystykikryminalnej
(zwanejwtedystatystykąmoralną)FrancjiiBelgii,
traktującprzestępczośćjakopoddającesiębadaniom
empirycznymzjawiskospołeczne.Wtymilościowym,
statystycznymopisieprzestępczościposzedłznacznie
dalejniżjegopoprzednikAndré-MichelGuerry,który
poprzestawałnaliczbowymigraficznym(Umapy
przestępczości”)przedstawieniudanychdotyczą-
cychprzestępstwiskazańzaprzestępstwa.Quételet
natomiast,zgodniezduchempozytywizmu,szukał
wtychdanychzależnościprzyczynowo-skutkowych,
przechodzącodopisowejjedyniestatystykikryminalnej
doanalizystatystycznejdanych.
Teanalizystatystykkryminalnychpozwoliłymu
nasformułowanieniezwykleważnychdlapóźniejszej
kryminologiitwierdzeń,takichjakto,żeprzestępczość
jestczymśnaturalnym,odzawszetowarzyszącym
ludzkości,pozostajezatemkoniecznymproduktem
ubocznymfunkcjonowaniaspołeczeństwaibędzie
istniećzawsze.Gwałtownywzrostprzestępczości
wskazuje,żepojawiłsięjakiśnowy,nieistniejący
wcześniejczynnik,którynależyzidentyfikować
iwmiaręmożliwościzneutralizować.Innymspostrze-
żeniemQuételeta,ofundamentalnymznaczeniudla
kryminologii,byłoto,żewczasachstabilnychliczby
przestępstwujawnionychinieujawnionychpozostają
wstosunkudosiebiewstałejproporcji,natomiast
proporcjetezmieniająsięwczasachkryzysów(wojen,
rewolucji,zamieszek,klęskżywiołowychitp.).
2.3.1.AlexandreLacassagne,GabrielTarde,Émile
Durkheim-nieformalna"szkołafrancuska”
Tychtrzechautorówniebyłozesobąwżadensposób
powiązanychrelacjamitypumistrz–uczeń,conaogół
jestpodstawąuznaniaUszkoły”wsensieakademickim,
jakwprzypadkuszkoływłoskiejczychicagowskiej(zob.
dalej).Nigdyzsobąniewspółpracowali,anawetnieraz
agresywniepolemizowali(jakDurkheimzTarde)em).
