Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
3.Klasyfkacjaicharakterystykarodzajówkształtowaniametalilekkich
naprasach).Zewzględunacharakterruchuroboczegonarzędziaodkształcającego,wywo-
łującegookreślonyprzebiegpłynięciametalu,urządzeniakuźniczedzielisięnamłoty
,prasy
iwalcarkikuźnicze.Biorącnatomiastpoduwagęruchpostępowy
,wykonywanyprzeznarzę-
dzierobocze,rozróżniasię:
młotowanie,wktórymkształtowanieplastycznemacharakterdynamicznydziękiener-
giikinetycznejbijakamłota(zzamocowanąmatrycąlubkowadłem),zamienianejwchwili
jegouderzeniaometalnapracęodkształceniaplastycznego,
prasowanie,wktórymkształtowanieplastycznezachodzistatyczniepodnaciskiem
stemplaprasyzzamocowanąmatrycąlubkowadłem.
Wyróbuzyskanywwynikukucianazywasięodkuwką,natomiastwprzypadkuprzepro-
wadzaniakuciawkilkukrokachtechnologicznychodkuwkępopierwszymkrokunazywasię
wkrokudrugimprzedkuwką(wkolejnychpodobnie).
Zewzględunakształtnarzędziaroboczegoizwiązaneztymograniczenieswobodypły-
nięciametaluwobszarzeodkształcenia,kuciemożebyć:
swobodne,wktórymmetalkształtujesięmiędzyrównoległymikowadłamipłaskimi
–dolnymigórnym,wywierającyminacisktylkonaczęśćpowierzchnimetalu,natomiast
pozostałepowierzchnieniesąograniczonekształtemnarzędziaimetalmożepłynąćnaboki
wdowolnychkierunkach(zob.p.5.2.2.1i6.3.1.1),
półswobodne,wktórymmetalkształtujesięmiędzykowadłamikształtowymi,umoż-
liwiającymiswobodnewydłużaniemetalu,leczczęściowoograniczającymijegorozszerzanie
sięprzeznaciskibocznychścianeknarzędzia,
matrycowe,wktórymmetalkształtujesięmiędzymatrycami(otwartymilubza-
mkniętymi)owykrojachodpowiadającychkształtowanejprzedkuwcelubodkuwce,jednak-
żecałkowicieograniczającychjegopłynięciepoprzeczne,cozapewniaprawidłowezapełnie-
niematrycy;kuciewmatrycachotwartychcharakteryzujesiętym,żerozszerzaniemetalujest
częściowoograniczoneprzezbocznynaciskjegościaneknamatrycę,anadmiarmateriału
wypełniaroweknawypływkę,natomiastkuciewmatrycachzamkniętychodznaczasiętym,
żerozszerzaniemateriałujestograniczoneściankaminarzędzia,copowodujedwukrotne
zwiększeniejednostkowegonaciskuwporównaniuzkuciemwmatrycachotwartych(zob.
p.5.2.2.1.1i6.3.1.2),
specjalne,np.kucietiksotropowemetaliwstaniestałociekłym,łączącezaletyodlewania
ciśnieniowegoikuciamatrycowego(zob.p.5.2.2.2),czykuciehydrostatyczne,stanowiącepołą-
czeniebezgratowegokuciaprecyzyjnegoiwysokociśnieniowegoodkształcaniaplastycznego
zzastosowaniemcieczyodpornejnawysokieciśnienieitemperaturę(zob.p.5.2.2.3).
Wyciskaniepoleganapoddawaniumetaluumieszczonegowpojemniku(recypiencie)
naciskowistemplaroboczego,podwpływemktóregomateriałwypływaprzezotwór(oczko)
matrycyokształcieściśleodpowiadającymprzekrojowipoprzecznemuwyrobu.Stannaprę-
żeniawprzeważającejczęściobszaruuplastycznionegomateriałujestnierównomiernym
trójosiowymściskaniem.Przywyciskaniunagorąconastępujezwiększenieplastycznościmate-
riałuzjednoczesnymobniżeniemnaprężeńuplastyczniających,azatemodkształceniestaje
sięłatwiejszeimożnastosowaćmniejszenaciski.Wyciskanienazimnoznajdujezastosowanie
główniewodniesieniudomniejszychwyrobówodużejdokładnościwymiarowej.
Wzależnościodkierunkupłynięciametaluwstosunkudoruchunarzędziaroboczego
(stempla)rozróżniasię:
wyciskaniewspółbieżne(bezpośrednie),gdykierunkiprędkościstemplaimateriałuwypły-
wającegoprzezotwórwmatrycysązgodne(zob.rys.5.62–5.64),
