Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowowstępne
13
dyskusjiwśródhistoryków.TezaJaspersamajednakhistorycznąwartość
poznawczątylkowówczas,gdydasięjąpotwierdzić,analizująckulturyprzed-
osiowe,azatemkiedyobiestronytejosi:nprzed”inpo”,stająsięwidoczne
wporównywalnymoświetleniu.KulturaEgiptufaraońskiego,zracjiniezwy-
kłegobogactwapisemnychprzekazóworazobejmującejtrzytysiącleciagłębi
czasu,wktórąsięgająoweprzekazy,możeuchodzićzaszczególnieodpowied-
niądobadaniaświataczasuprzedosiowego.
Chcemypodjąćtowyzwanie.PrzyznajemyJaspersowiracjęwkwestiitego,
żewnaszymmyśleniuznajdująodbicieintelektualnetradycje,któresięgają
antykupoHomerai–przykładowo–Amosaiżewtymmiejscuosiągamy
granicę,naktórejkończysięnaszenbezpośrednie”zrozumienieinamacalność.
Tutajnatrafiamynahoryzonttego,conazwaliśmynpamięciąkulturową”
7
ico
zkoniecznościkształtujesięnawzórhoryzontu,gdyżjestniewyobrażalnebez
powołaniasięnapewnąnośność,kulturowątożsamość.Egiptologpracujepo
drugiejstronietegohoryzontu,cojestjegosłabościąijegoszansą.Słabością,
gdyżmusiwyrzecsiętegozrozumieniainamacalności,jakiekierująwsposób
oczywistyteologiemihumanistą.Siłą,gdyżjestwmniejszymstopniuwysta-
wionynaniebezpieczeństwoetnocentrycznychuprzedzeńimożelepiejoce-
nićówhoryzont,którywarunkujehumanistyczneiteologicznerozumienie.
Widząctenhoryzont,możemyprzybliżyćzrozumieniestanurzeczy,nawet
rozpoznawczowkraczającnaobcyterenzbadaniemfilologicznym.Tozro-
zumieniezdefiniowałbymjakorekonstrukcjęzwiązku,wjakimtenodkryty
światpozostajewobecnaszychtradycji.DlategoteżhipotezaJaspersaniesie
dlaegiptologiihermeneutycznąkorzyść,aksiążkatajestpomyślanajako
pierwszapróbazmierzeniasięztymproblememzapomocąśrodków,jakimi
dysponujeegiptologia.NiechodziprzytymofaktycznewpływyEgiptuna
Europę:takiestudiaprzeprowadziłjużSiegfriedMorenz
8
.Wtedybowiem
rzucasięwoczytylkotozEgiptu,conastępnieoddziaływałonaEuropę.Nam
chodziocośwręczprzeciwnego:wejrzenie–takobszerne,jaktotylkomoż-
liwe–wintelektualnyświatEgipcjaniwjegowłasnąstrukturę.Dlatakiego
projektu,jaksięwydaje,egipskiepojęcieMaatstanowiofertęnajlepsząspo-
śródwszystkich.Dlategoniciąprzewodniątegostudiumjestanalizapojęcia
Maat.Będziemyszukaćtegopojęciawtekstowychdyskursach,wktórychjawi
sięonojakocentralne:wliteraturzemądrościowej(tzw.Naukach),wgrobo-
wychinskrypcjachautobiograficznych,winnychtekstachzwiązanychzezmar-
łymi,whymnachdoSłońcaiwinskrypcjachkrólewskich.Czytelnikzostanie
7KulturundGedächtnis,red.J.Assmann,T
.Hölscher,Frankfurt1988;KulturalsLebenswelt
undMonument,red.A.Assmann,D.Harth,Frankfurt1991;J.Assmann,DaskulturelleGedächt-
nis.Schrift,ErinnerungundpolitischeIdentitätinfrühenHochkulturen,Monachium1999(wyd.pol.
Pamięćkulturowa.Pismo,zapamiętywanieipolitycznatożsamośćwcywilizacjachstarożytnych,Warszawa
2008).
8S.Morenz,DieBegegnungEuropasmitÄgypten,SSAW113.5(1968).
