Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Mikrosocjologiajakodyscyplinaspołeczna
społecznych.Natomiastodpoziomumakrosocjologiidzielimikrosocjologięjakoś-
ciowaodrębnośćwyjaśnianychprzezniąprocesówistrukturspołecznych.Makro-
socjologiabowiemobjaśniaprocesyiprzemianyzachodzącewwielkichstrukturach
społecznych,któresąjakościowoodmienne,emergentnewstosunkudozjawisk
mikrostrukturalnych.
Potrzeciezatem,wteoriisocjologicznejmożnaodnaleźćpoziomteoriiobjaś-
niającychowewielkieprocesyiwielkiestruktury–poziommakrosocjologii.Obie
dyscypliny,makrosocjologiaimikrosocjologia,sąwprawdziewyraźnieodsiebieod-
dzielone,niemniejjednaknieobserwujesiępomiędzynimijakiejkolwiekprzepaści.
Przeciwnie,dośćdalekoidącaodmiennośćzewzględuzarównonaaparaturęteore-
tyczną,systempojęć,jakiprzedewszystkimrodzajformułowanychwyjaśnieńmiędzy
obomasubdyscyplinamijestrównocześnierelacjąkomplementarności.Niesposób
zbudowaćefektywnejteoriimakrosocjologicznej,jeślinierozumiesiędostatecznie
mikrosocjologiiiodwrotnie.
Poczwarte,obokteoriipsychospołecznych,mikrosocjologiiimakrosocjologii
istniejewsocjologiipoziomorientacjisocjologicznychwyjaśniającychwłaściwości,
działanieistrukturęświataspołecznegoenbloc.Niechodziwprawdziewtymwypad-
kuoto,żeprzedmiotemwyjaśnieńtakichszerokichorientacjiteoretycznychjest
jakiśodmiennytypzjawisk(jakbyłowwypadkupoprzednichtrzechpoziomówteorii
socjologicznej),leczraczejorodzajstawianychpytańizakresudzielanychodpowiedzi.
Częstowłaściwościmakrostrukturywyjaśnianeprzezmakrosocjologięiwłaściwości
świataspołecznegotoniemaljednoitosamo.Jednakmakrosocjologiazawszebada
jakiś–zreguływielki–wycinekrzeczywistościspołecznej,podczasgdyzadaniem
szerokiejorientacjiteoretycznejjestmiędzyinnymidaćodpowiedźnapytanieoistotę
zjawiskspołecznych,oistotęświataspołecznegoiostrukturętegoświata.Gdyzaś
udzielasięodpowiedzinapytanieostrukturęświataspołecznego,toniesposób
pominąćproblemuwzajemnychrelacjiistniejącychzarównomiędzypoziomamiteorii
socjologicznej,jakiprzedewszystkimmiędzypoziomamiintegracjizjawiskspołecz-
nych.Wprawdziewkażdejztychdyscyplinsocjologicznychzawartajestcząstkowa
odpowiedźnapytanieojejstosunekdopozostałychdyscyplin,aledopieronapozio-
mieszerokiejorientacjiteoretycznej–zdającejsprawęzpodstawowych,głównych
procesów,własnościistruktur,jakimicechujesięświatspołeczny–możliwejest
ułożeniewszystkichpoziomówteoriisocjologicznejwewzględniespójnyiontologicz-
nieuzasadnionyukład.
Jeślispróbujemyponowniepodjąćproblemstosunkumikrosocjologiidomakro-
socjologiiiogólniejszywobecniegoproblemmiejscamikrosocjologiiwteoriiso-
cjologicznej,to–zperspektywywstępniezarysowanejkoncepcjiwielupoziomów
teoriisocjologicznej–okażesię,żelokujesięonamiędzyteoriamipsychospołecznymi
amakrosocjologią.Mikrosocjologianiewyczerpujewżadnymraziecałejproblema-
tykifunkcjonowaniamikroprocesówspołecznychaniteżniejestdyscyplinądrugo-
rzędnączypomocnicząwobecktórejkolwiekzpozostałych.Zdrugiejjednakstrony,
chociażnieobserwujesięistnienialukiczy,,przepaści’’międzymikrosocjologią
i,,sąsiednimi’’dyscyplinamisocjologicznymi,niejestonatakżeszczeblemdrabiny
analizodnoszącychsiędokumulującejsięzłożonościstrukturspołecznych.Jestto