Małe struktury społeczne

Jacek Szmatka

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-15219-2

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2007

Liczba stron:

301

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Szmatka, Jacek. Małe struktury społeczne. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, 301 s. ISBN 978-83-01-15219-2

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Szmatka, J.

T1 Małe struktury społeczne

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2007

SN 978-83-01-15219-2

Bibliografia BibTex:

@Book{ 449, author = "Szmatka, Jacek", editor = "", title = "Małe struktury społeczne", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2007", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-15219-2" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Szmatka, Jacek

ED -

TI - Małe struktury społeczne

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2007

SN - 978-83-01-15219-2

ER -

Netografia (standard APA):

Szmatka, Jacek. Małe struktury społeczne [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007 [dostęp: 16 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/male-struktury-spoleczne-jacek-szmatka-449.

socjologia, struktury społeczne, mikrosocjologia, mikrosocjologia strukturalna

Po 15 latach od pierwszego wydania Małych struktur społecznych podział na mikrosocjologię i makrosocjologię wydaje się być coraz mniej wyraźny. Niemniej prezentowana przez autora oryginalna teoria mikrosocjologii strukturalnej sprawia, że p...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-15219-2

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2007

Liczba stron:

301

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Od Autora9
Część pierwsza. Mikrosocjologia jako dyscyplina społeczna11
Rozdział 1. Emergentny strukturalizm socjologiczny - dochodzenie do paradygmatu analizy mikrostruktur społecznych12
1.1. Wstępna charakterystyka mikrosocjologii strukturalnej12
1.2. Mikrosocjologia wśród innych działów socjologii15
1.3. Wielopoziomowa teoria socjologiczna16
1.4. Problem statusu ontologicznego mikrostruktur społecznych18
1.4.1. Realizm ontologiczny19
1.5. Problem statusu metodologicznego wyjaśnień mikrosocjologicznych21
1.5.1. Holizm metodologiczny22
1.6. Problem statusu epistemologicznego mikrosocjologii26
1.6.1. Dyrektywy redukcjonizmu metodologicznego26
1.7. Kluczowe pojecia emergentnego strukturalizmu socjologicznego28
1.7.1. Pojecie emergencji zjawisk społecznych28
1.7.2. Struktura emergencyjna rzeczywistoęci społecznej29
1.7.3. Pojęcia "struktura społeczna", ",mikrostruktura´" i "poziom rzeczywistości społecznej"31
1.7.4. Mała grupa społeczna - główny przedmiot badań mikrosocjologii strukturalnej35
1.8. Przymus i naciski strukturalne jako konstytutywne cechy małej grupy39
Rozdział 2. Prekursorzy mikrosocjologii wśród klasyków socjologii41
2.1. Ferdinand Toennies: Gemeinschaft jako prototyp mikrospołecznej sfery zjawisk42
2.1.1. Więź społeczna jest przeciwieństwem wolności42
2.1.2. Dominacja jestestw społecznych nad jednostkami43
2.1.3. Wola czynnikiem konstytutywnym jestestw społecznych44
2.1.4. Status ontologiczny wspólnoty i społeczeństwa45
2.1.5. Treść idei wspólnoty46
2.2. Emile Durkheim: grupa pierwotna jako czynnik podtrzymujący stabilność ludzkiej osobowości47
2.2.1. Teoretyczne i filozoficzne podstawy socjologii Durkheima - krytyka i obrona47
2.3. Georg Simmel: wpływ liczebności grupy na jej społeczną formę i na formy interakcji54
2.3.1. Formy uspołecznienia elementarnych układów strukturalnych55
2.3.2. Forma a treść uspołecznienia55
2.3.3. Zabawowa forma uspołecznienia - towarzyskość56
2.3.4. Hipotezy dotyczące efektu progów towarzyskości57
2.3.5. Różnice strukturalne między diadami i triadami59
2.3.6. Dynamika małych i dużych systemów społecznych62
2.4. Charles H. Cooley: funkcje grupy pierwotnej64
2.4.1. Status teoretyczny pojęcia grupy pierwotnej64
2.4.2. Podstawowa teza koncepcji Cooleya66
2.5. Sigmund Freud: hipoteza o libidinarnej strukturze zbiorowości67
2.5.1. Mechanizm deindywidualizacji jednostek w zbiorowości68
2.5.2. Libidinarna struktura zbiorowości69
2.6. Florian Znaniecki: grupy jako produkt uczestniczących w nich jednostek73
2.6.1. Koncepcja współczynnika humanistycznego74
2.6.2. Podstawowe komponenty grupy społecznej76
2.6.3. Stanowisko ontologiczne Znanieckiego77
2.6.4. Teoria roli społecznej78
2.7. Trendy rozwojowe w historii mikrosocjologii80
2.7.1. Pierwszy okres rozwoju badań mikrosocjologicznych: 1898 - 190580
2.7.2. Okres krystalizacji badawczej mikrosocjologii: 1920 - 193081
2.7.3. Krystalizacja instytucjonalna mikrosocjologii; stabilizacja badawcza; klasyka mikrosocjologiczna: 1930 - 194584
Rozdział 3. Klasyczne teorie i studia empiryczne w mikrosocjologii86
3.1. Początki szkoły human relations86
3.1.1. Wstępne rezultaty eksperymentów86
3.1.2. Odkrycie fundamentalnego znaczenia grup pierwotnych88
3.1.3. Odkrycie roli systemu wartości w grupie91
3.1.4. Odkrycie funkcji organizacji społecznej grupy91
3.1.5. Kwestia racjonalności działań ludzkich92
3.2. Socjometria Jacoba L. Morena93
3.2.1. Prekursorzy socjometrii93
3.2.2. Początki socjometrii94
3.2.3. Filozofia socjometrii95
3.2.4. Koncepcja grupy społecznej97
3.2.5. Atom społeczny98
3.2.6. Tele100
3.2.7. Spoistość grup społecznych101
3.2.8. Struktura socjometryczna102
3.2.9. Efekt socjodynamiczny104
3.3. Teoria pola Kurta Lewina i powstałe na jej gruncie koncepcje105
3.3.1. Główna teza filozofii Lewina106
3.3.2. Fizyczna teoria pola jako źródło inspiracji koncepcji Lewina107
3.3.3. Koncepcja całości jako układu dynamicznego109
3.3.4. Antyredukcjonizm110
3.3.5. Antyarystotelizm110
3.3.6. "Klimaty przywództwa" w małych grupach110
3.4. Hipotezy George'a Homansa dotyczące funkcjonowania małej grupy114
3.4.1. System wewnętrzny i zewnętrzny114
3.4.2. Hipotezy teoretyczne (twierdzenia)115
Część druga. Struktury quasi-grupowe121
Rozdział 4. Formowanie się i krystalizacja układów statusów122
4.1. Pozycje i statusy społeczne jako odrębne elementy strukturalne122
4.1.1. Pozycja, status i rola: ogólny model pojęciowy123
4.2. Powstanie konfiguracji i układów statusów w małych grupach125
4.2.1. Kilka wstępnych uwag metateoretycznych126
4.2.2. Dwa typy czynników statusu127
4.2.3. Procesy uogólniania statusu128
4.2.4. Pojawienie sie poziomów oczekiwań130
4.3. Władza i dominacja w układach statusów131
4.3.1. Natura statusu131
4.3.2. Aspekt dominacji w procesie tworzenia stratyfikacji statusów132
4.3.3. Dominacja i władza jako integralne składniki hierarchii statusów133
Rozdział 5. Role społeczne i struktury ról136
5.1. Wewnętrzna struktura roli jednostki136
5.1.1. Wewnętrzna stratyfikacja roli jednostki139
5.2. Funkcjonalna i strukturalna autonomia jednostki140
5.2.1. Rozłam w roli (role distance)141
5.2.2. Scalenie jednostki z rolą społeczną143
5.3. Konstelacje i układy ról indywidualnych145
5.3.1. Zespoły ról społecznych145
5.3.2. Strukturalne mechanizmy rozładowywania konfliktów i napięć w zespole ról147
5.3.3. Indywidualne mechanizmy redukowania napięć w roli149
5.3.4. Komplet statusów150
5.4. Złożoność zespołu ról a stopień autonomii jednostki151
Część trzecia. Struktury grupowe bliskiego dystansu - jednostka a naciski strukturalne154
Rozdział 6. Struktura socjometryczna: struktura afektywna małej grupy155
6.1. Dwa oblicza struktury socjometrycznej155
6.2. Czynniki generujące strukturę socjometryczną158
6.2.1. Potrzeby emocjonalno-afiliacyjne160
6.2.2. Dystanse międzyludzkie160
6.2.3. Podobieństwo postaw161
6.3. Struktura socjometryczna, atrakcyjność interpersonalna, spójność - dystynkcje pojęciowe162
6.3.1. Spójność i atrakcyjność interpersonalna163
6.3.2. Głębokie struktury spójności grupowej168
6.3.3. Atrakcyjność interpersonalna i struktury socjometryczne sensu stricto. Tworzenie się podziałów wewnątrzgrupowych: podgrupy i kliki172
6.4. Procesy i reguły działania struktur socjometrycznych178
6.4.1. Wielkość grupy jako czynnik sprzyjający spójności grupowej178
6.4.2. Zmiany przebiegu komunikacji wewnątrzgrupowej pod wpływem wzrostu spójności179
6.4.3. Efektywność i produktywność grup spójnych181
6.4.4. Zdolność grup spójnych do wywierania wpływu na członków i konsekwencje tego zjawiska183
6.4.5. Przekroczenie bezpiecznego poziomu spójności I: deindywidualizacja jednostek184
6.4.6. Przekroczenie bezpiecznego poziomu spójności II: syndrom grupowego myślenia187
6.4.7. Przekroczenie bezpiecznego poziomu spójności III: zintegrowana teoria deindywidualizacji193
6.4.8. Schizma wewnątrzgrupowa: przekroczenie bezpiecznej granicy podziałów195
Rozdział 7. Struktura komunikowania się: wolność jednostki a wymogi struktury200
7.1.1. Pięć typów struktur komunikowania sie200
7.1. Struktury scentralizowane i zdecentralizowane203
7.1.2. Efektywność, satysfakcja i rodzaj zadania w strukturach scentralizowanych i zdecentralizowanych203
7.2. Stopień niezależności pozycji w strukturze komunikowania się204
7.3. Poziom nasycenia informacyjnego pozycji w strukturze komunikowania się205
7.3.1. Nasycenie i niezależność jako główne determinanty zachowania grupy206
7.4. Wpływ zmiennych ponadjednostkowych na sposób działania struktur komunikowania się208
7.4.1. Wielkość grupy a procesy komunikowania się w grupie208
7.4.2. Skutki narzucenia grupie nowej struktury komunikowania się209
7.5. Wpływ indywidualnych charakterystyk członków grupy na struktury komunikowania się211
7.5.1. Tendencja do dominowania nad innymi a struktura komunikowania się211
7.5.2. Autorytaryzm jednostek w strukturach komunikowania się212
Rozdział 8. Struktura przywództwa: wpływ kontekstu strukturalnego na cechy indywidualne jednostki214
8.1. Odmienne podejścia do badania struktur przywództwa214
8.1.1. Struktura przywództwa jako rezultat konsensu grupowego215
8.1.2. Przywództwo i władza - dwie odmienne perspektywy badawcze216
8.1.3. Niestrukturalistyczne analizy procesów przywództwa218
8.2. Logika działania struktury przywództwa220
8.2.1. Parametry sytuacyjne struktury przywództwa221
8.2.2. Struktura motywacyjna przywódcy224
8.2.3. Główne prawidłowości działania struktury przywództwa225
Część czwarta. Dialektyka procesów mikrospołecznych i makrospołecznych228
Rozdział 9. Teoria wzajemnych relacji między mikrostrukturami i makrostrukturami229
9.1. Twierdzenie o dwustopniowości procesu komunikowania się229
9.2. Uszczegółowienie i rozszerzenie twierdzenia o dwustopniowości procesu komunikowania się232
9.3. Twierdzenie o źródłach dwustopniowości procesu komunikowania się234
9.4. Twierdzenie o przeciwieństwie wewneętrznej atmosfery i komplementarności funkcji makrostruktur i małych grup społecznych235
9.5. Twierdzenie dotyczące konfliktu między małymi grupami a szerszym układem makrostrukturalnym237
9.6. Twierdzenie o zaspokajaniu potrzeb afektywnych przez mikrostruktury239
9.7. Twierdzenie o związkach i zależnościach między działaniem jednostek i makrostruktur240
9.8. Wpływ zmiennych "solidarność grupowa", "homogeniczność" i "integracja" na przebieg zależności między mikrostrukturami i makrostrukturami242
9.9. Wpływ spójności małej grupy na wzajemne zależności między mikrostrukturami i makrostrukturami245
9.10. Powiązanie zmiennej dotyczącej syndromu grupowego myślenia ze zmienną dotyczącą strukturalno-kontekstowej charakterystyki grupy246
9.11 Wpływ zmiennej dotyczącej cech strukturalno-kontekstowych małej grupy przy założeniu o niewystępowaniu w niej syndromu grupowego myślenia248
9.12. Wpływ sprzeczności między małymi grupami na przebieg wzajemnej zależności między mikrostrukturami i makrostrukturami253
9.13. Wpływ indywidualnej dewiacji na proces dwustopniowego komunikowania się253
Rozdział 10. W kierunku mikrosocjologii strukturalnej. Zakończenie255
10.1. Mikrostruktura - emergentna struktura dalekiego dystansu256
10.1.1. Źródła teoretyczne SYMLOG-u256
10.1.2. Wstępne tezy i założenia teorii struktury dalekiego dystansu257
10.2. Polaryzacja mikrostruktury263
Bibliografia265
Indeks nazwisk295

Rozdział1

Emergentnystrukturalizmsocjologiczny–

dochodzeniedoparadygmatuanalizy

mikrostrukturspołecznych

1.1.Wstępnacharakterystykamikrosocjologiistrukturalnej

Niniejszaksiążkazostałapomyślanajakopróbazrekonstruowaniamikrosocjologii

jakodyscyplinysocjologiiwjednejzmożliwych–żywięnadzieję,żenajbardziej

owocnej–formteoretycznych.Jesttozatemraczejprezentacjapewnegookreślonego

punktuwidzenianacałąmikrosocjologięniżeklektycznepodsumowanieaktualnego

stanutejdyscypliny.Dlategoteżczytelnikazainteresowanegobardziejdokładnym

zbadaniemstanuwspółczesnychteoriimikrosocjologicznychzmuszonyjestemodesłać

doinnychopracowań(por.Berkovitz,Walster,1976;Kelley,Thibaut,1978;Walster,

Walster,Berscheid,1978;Harrison,McCallum,1983,s.413–428;Hare,1982;1983,

s.429–447;Hatfield,1983,s.401–412;Schutz,1982,s.479–485;zob.teżHelle,1985a;

1985b;Szmatka,1989).

Prezentacjęowegopunktuwidzeniaokreślanegomianemmikrosocjologiistruk-

turalistycznejrozpoczynamodzbudowaniakoncepcjifilozoficznejzwanejemergent-

nymstrukturalizmemsocjologicznym,którawpraktycebadawczejmikrosocjologii

niejestzakładana,alektórejprzyjęciejakofilozoficznejpodstawymogłobystworzyć

istotne,dodatkowemożliwościinterpretacjiposzczególnychprocesówmikrospołecz-

nychorazdostarczyćszerszejperspektywyspojrzenianateprocesy(Szmatka,War-

riner,1987).

Otogłówneideeniniejszegopodręcznikaprzedstawionewmaksymalnieogólnej

postaci.Problemstatusuontologicznegomikrostrukturspołecznychemergentnystru-

kturalizmsocjologicznyrozwiązujewsposóbholistyczny,tojestprzyjmujezałożenie

filozoficzne,żewszelkiebytyponadjednostkowe(grupyspołeczne,struktury,układy

ról,systemywartości,świadomośćitp.)sąrealne,conieoznaczajednakże,żecechuje

jebyt,,naturalny’’,takjakwiększośćprzedmiotówfizycznych.Mikrostrukturysą

obiektamispołecznyminiemającymibytufizycznego,leczbytspołeczny.Powyższe

twierdzenienieograniczasięjednakżewyłączniedomikrostrukturspołecznych,lecz

dotyczyrzeczywistościspołecznejwogóle.Drugimistotnymskładnikiemwarstwy

ontologicznejemergentnegostrukturalizmusocjologicznegojestzałożenieoemer-

gencyjnościzjawiskspołecznych.Sprowadzasięonodotezy,iżrzeczywistośćspołecz-

Brak wyników

Małe struktury społeczne

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra