Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Emergentnystrukturalizmsocjologiczny
27
mamwrażenie,żeakceptacjataopierasięnaspecyficznymsposobiepojmowania
grupyjakoobserwowalnegobytufizycznego.Otodlaczegoniemogąonirównocześnie
wyobrazićsobie,iżistniejąjakieśargumentynarzeczteztakich,jak:,,rolaspołeczna
istniejerealnie’’lub,,strukturaprzywództwajestobiektemrealnym’’.Nieporozumie-
niepoleganatym,żerealnośćtychodmiennychobiektówspołecznychwymienionych
wyżejtraktujesięnarównizrealnościąobiektówfizycznych.TymczasemKołakowski
pisał:,,[...]dlaMarksaglobalnepodejściedozjawiskspołecznych,tj.odnoszenie
wszystkichposzczególnychkategoriidocałości«systemu»,obecnejestwewszystkich
fazachjegoanalizy.Markszeszczególnymnaciskiemiwielokrotniepodkreśla,że
jakości,którerozważa,niemajążadnego«naturalnego»,tj.percepcyjnieuchwytnego
bytu,ale«bytspołeczny»,żewszczególnościwartośćniejestżadnącechąfizyczną,
alejeststosunkiemspołecznymrealnym,któryprzybierapostaćcechyrzeczy’’(1976,
s.322).Takwięcjeśliwprowadzimyrozróżnienienabyt,,naturalny’’,tojestmiędzy
innymibytpercepcyjnieuchwytny,orazna,,bytspołeczny’’,wówczasproblemrealno-
ściróżnorodnychobiektówświataspołecznegoprzedstawiasięzgołainaczej.Realność
fizycznąmająjedynieludzieorazzbioryludzi,jednakżeludzieizbiorytakrozumiane
niesąobiektamiświataspołecznegowścisłymtegosłowaznaczeniu.Natomiastrole
społeczne,statusy,normy,wartości,strukturyrólitp.istniejąrealniewsensiespołecz-
nym,wsensiebyciacząstkąbytuspołecznego.Obiektytegotypuorazrelacjeza-
chodzącepomiędzynimi,sieciistrukturyznichutworzoneorazwewnętrznaich
dynamikasąwłaściwymprzedmiotemzainteresowańsocjologazajmującegostanowis-
koholistyczne.
,,[...]Wszystkie[...]własnościukładuuzależnionesąbezpośrednio
odtego,jakówukładjestzorganizowany,iodniczegoinnegowięcej.Zainteresowanie
strukturalistytymiwłasnościamiwymagaodnoszeniaichdoinnychformorganizacji,
takichjakpodziałpracyczystopieństratyfikacjispołecznej.[...]zainteresowanieto
niewymagajednak,bypoświęcićuwagękonkretnymzachowaniom(działaniom)
jednostek[...]’’(Mayhew,1980,s.344).
Powyższeuwagiprowadządokonkluzji,żeutrzymywanietezyoanalitycznym
podzialeświataspołecznegona,,części’’(jednostkiludzkie)i,,całościspołeczne’’
niejestdłużejmożliwe,jeślizapodstawęanalizprzyjmiesięfilozofięradykalnego
holizmu.Awłaśnieonawydajesięjedynąmożliwądoprzyjęciafilozofiąumoż-
liwiającądogłębnebadanieświataspołecznego,tojestświatabytówponadjedno-
stkowych,które,jaksiętuzakłada,sąjedynymiskładnikamiświataspołecznego.
Wszystkowskazujenato,żeMayhewmarację,gdypisze:,,[...]Wsocjologiistruk-
turalnejjednostkąanalizyzawszejestukładspołeczny,nigdyzaśjednostka’’(tamże,
s.349).
Takwięcrzeczywistośćspołecznaniemacharakterucałościowego,atymbardziej
niejestukładem(zbiorem)elementówdziałających,którymisąludzieiwytworyich
działań.
Jeślipowiadamy,iżrzeczywistośćspołecznaniejestukłademjednorodnym,to
niechodzitutajowykazanie,żejejelementamisąprzedmiotyodiametralnieod-
miennychcechach(tojestnaprzykładbytyfizyczneorazbytyspołeczne),leczraczej
oto,iżrzeczywistośćspołeczna–mimoiżzłożonazwzględniejednorodnychelemen-
tów:bytówspołecznych–charakteryzujesięnieciągłościąswychwłasności.Wszelkie