Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
traktowanieczasu,powolniejszetempożycia.Społeczeństwo
zależneodtradycjiustnejiustnegosposobuporozumiewaniaza-
wszemadośćczasunaprzeżywanieprzeszłości,czasrealizu-
jesiętujakocykl.Człowiekprzeżywadzieciństwo,inicjację,
dojrzałość,starośćiśmierć.Tradycjaoralnaosadzasięprzede
wszystkimwokółsłówszczególniemocnonasyconychuczuciami
zbiorowości,obcejejjestwspółczesnepojęciejednostki.Dlatego
społeczeństwoocechachmentalnościoralnejjesttradycyjne,
zbiorowe,niechętnezmianomiindywidualizmowi,obcyjest
muracjonalizm.Zgrupowejmentalnościnastąpiłoprzejściedo
indywidualnej.Osłabławładzasłowamówionegolubśpiewa-
nego,boodebrałomująsłowopisaneiksiążki,którestałysię
dynamitemmyśli35.
WprawdziewedługPlatona(Fajdros)pismoniszczypamięć,
osłabiamyślenie,jednaktopojawieniesiępismaumożliwiło
umysłowiludzkiemuoddaniesięspekulacjom,odciążyłopamięć,
stałosiętechnologią,którarestrukturyzujeludzkąświadomość
36
.
Naszesystemynerwowezostałynprzebudowane”,czyniącnas-
wporównaniuzespołeczeństwemoralnym-ngłuchymi”37.
IchoćClaudeLévi-Straussuważapismozanarzędzie
ułatwiającezniewolenieistotyludzkiej
38
,tojednakjestono
postrzeganejakonarzędziepostępuwwieludziedzinach.Po-
wszechnajestkorelacjamiędzyzachodniąhierarchiąwartości,
nowoczesnością,rozwojemekonomicznymaumiejętnościąpi-
saniaiczytania.Aprzecieżznaczenieifunkcjapismawróżnych
kulturachmogąbyćodmienne.Pismojestczęstoużywanedo
celówmagicznych.NaprzykładnaBliskimWschodzie,aleteż
wSomalii,zapisanypapierzanurzonyirozcieńczonywwodzie
służyzalekarstwo.WażnesuryKoranuzostająspisanenakartce,
35Tamże,s.18.
36W.J.Ong,Pismoastrukturaświadomości,tłum.M.Pęczak[w:]An-
tropologiasłowa,dz.cyt.,s.370.
37Cyt.za:Platon,Owynalazkuliter[w:]Antropologiasłowa,dz.cyt.,
s.358-360.
38
C.Lévi-Strauss,Lekcjapisania[w:]Antropologiasłowa,dz.cyt.,
s.389.
30
