Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
siętejformy.Epopejawywodzisięwprawdzieztradycjiustnej,
alekiedyprzyjrzećsiękompozycji,jestonabardziejmisternaniż
wtypowymdzieletegogatunku.Podobneprzykładyform,które
zrodziwszysięznliteratury”ustnej,przeszłypotemdoliteratury
pisanej,mamywliteraturzearabskiej.Jednymznichjestwyrosła
ztradycjihikajiopowieśćłotrzykowskamakama55.
Zjawiskoczerpaniaztradycjiustnejjestcharakterystyczne
takżedlaEuropy,zwłaszczadlażnychformpoetyckichodwo-
łującychsiędoretoryki,jakody,którenawiązujądouroczystego
przemówienia,atakżegawędyimonolog.Zarównowstarożytnej
Grecji,jakiwśredniowiecznejEuropiewieleutworówbyło
komponowanychzprzeznaczeniemdopublicznejprezentacji
iustnegowykonania.Niektórezjawiskaocharakterzepogranicz-
nymsięgajączasówstarożytnych.Naprzykładzielirykigreckiej
widaćwyraźnieprocesprzejściazluźnegostyluepickiegodo
bardziejzwartegostylulirycznego
56
.Zformąquasi-oralnąmamy
doczynieniateżwśredniowieczu,któreczęstoposługiwałosię
tekstamipisanymiwformieoralnejdysputy-zarzutówiodpo-
wiedzi,apismododawałoprecyzjiigłębi57.
Językiemchirograczniekontrolowanymprzezpismowkul-
turzeświataislamubyłklasycznyarabskiiniebyłtojęzykpo-
wszechnieużywany.Dlaprostegosłuchaczatureckiegojęzykiem
abstrakcyjnymbyłjęzykosmański,którymmeddahczasemsię
posługiwał.Dopierowprowadzeniedoliteraturyzdominowanej
przeznaleciałościperskieiarabskiepotocznegojęzykaturec-
kiego,nierzadkozaczerpniętegoztradycjimeddaha,zapewniło
szerszegronoczytelników.Takteżbyłowprzypadkuutworów
55Więcejnatentematwrozdz.2.3.Arabskatradycjaopowiadania.
56T.Rosalind,LiteracyandOrality...,dz.cyt.,s.117,rozdz.2:Literacy
andOralityi3:OralPoetry,s.37.
57ZinterakcjimiędzypismemaoralnościąwEuropiepowstałaakade-
mickaretorykaiszkolnałacinaposługującasięjęzykiemodizolowanymod
emocjonalnejgłębijęzykamacierzystego.PrzykłademjestSummatheolo-
giaeTomaszazAkwinu.Każdakwestiazaczynasięodrecytacjizarzutów
przeciwkostanowiskuautora,któryokreślaswojestanowisko,anastępnie
odpowiadanapostawionemuzarzuty.
36