Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy
TO,COMETAFIZYCZNE
Drogękuodsłonięciutego,cometafizyczneireligijnewproziefabularnej,
awszczególnościwproziekresowejWłodzimierzaOdojewskiego,orazwyjaśnie-
niefunkcji,jakąto,cometafizyczne,ito,coreligijne,spełniawstrukturzeprozator-
skiegodziełaliterackiego,rozpocznęodpróbyuchwyceniaosobliwościpierwszej
zwymienionychkategorii.Kategoriatego,cometafizyczne,wywodzisięzmetafi-
zyki,któranaróżnesposobyobecnajestwdziejachfilozofiieuropejskiej,odjej
początkóważpowspółczesność.Azatemfilozofiajestobszaremkształtowaniasię
źródłowychznaczeńterminów:„metafizyka”ijejpochodnych,któretoznaczenia
mutatismutandisdziedziczonesąprzez„metafizyczną”terminologięodnajdowaną
winnychobszarachumysłowejdziałalnościczłowieka,wtymrównieżwtwórczo-
ściliterackiejautoraZmierzchuświata,atakżewteoretycznymnamyślenadnią.
Jakbyłaotymmowa,dwapierwszerozdziałyniniejszejrozprawymająsłużyć
zbudowaniulubdostrojeniuokularu,którypozwolidostrzecwprozieOdojewskie-
goto,cometafizyczne,ito,coreligijne.Abyuchwycićsenstego,cometafizyczne,
trzebanajpierwodnieśćsiędofilozofii,bynastępniezatrzymaćsięnadkategorią
metafizyczności,odnajdowanąwliteraturzeiwbadaniachliterackich.
1.Metafizykafilozoficznaijejklasyczne
orazwspółczesneujęcia
Metafizykailiteraturaprzynależądoświatakultury,niezaśdoświatanatury.
JakoprzedmiotyczystointencjonalnewsensieIngardenowskimźródłoswego
bytuiuposażeniamająwaktachświadomościpodmiotu,któryjewykreował1.
1Dziełonaukowe,atakicharaktermarównieżdziełofilozoficzne,R.Ingardenuważałzagranicz-
nyprzypadekdziełaliterackiego.Jakotakieposiadaonowarstwowąbudowę.Oddziełasztukili-
terackiejróżnisiętym,żewystępującewnimzdaniasąprawiewyłączniesądamiwsensielogicz-
nym;żezdaniateodnosząsiępoprzezsweintencjonalnekorelatydoobiektywnieistniejących
stanówrzeczy;żezdaniatesąprzedewszystkimnośnikamiwartościpoznawczych,anieestetycz-
nych;żeuschematyzowanewyglądyspełniająjedynierolępomocnicząprzyprzekazywaniuwyni-
kówpoznania;żewystępowaniejakościmetafizycznychjesttylkowtedyuzasadnione,gdytaja-
kośćjestsamatematemosiągniętegoiprzekazywanegowynikupoznawczego.Różnicetesąściśle
związanezfunkcjądziełanaukowego,którąjestutrwaleniewynikówpoznawczychiprzekazanie
ichinnym,podczasgdypodstawowąfunkcjąliterackiegodziełasztukijakonośnikawartościarty-
