Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WrokpopublikacjiDenisasynEmiraRzewuskiego,Stanisław,wydałniewielką
rozprawę,przedstawionąnaSorboniejakotezadoktorska
5
.PodobniejakBrykczyński
ijegokorektorbyłonwychowankiemoświeceniowegoklasycyzmu.Wswoichkryteriach
estetycznychnieidziedalejniżLaharpeiDmochowski.StanisławTarnowski,którymuto
zarzuca,dziwisięjednocześnie,żeautor,coprawdawtedydebiutant(imłodozmarły),
aleodnajwcześniejszychlatcieszącysięopiniączłowiekaniezwyklezdolnego,mógł
napisaćrzecztakpowierzchownąiżeSorbonietowystarczyło–wtejrozprawie„niema
anijednegospostrzeżenia,anijednejuwaginacechowanejbystrościąlubgłębokością”
6
.
Cogorsza,pokilkunastustronachrozważańopoczątkachirozwojupoezjiRzewuski
okazujesięprawietakrygorystycznyjakDenis.CeniTreny–toarcydziełoKochanowskie-
go–awPieśniachte,wktórychwidaćnaśladowanieHoracegoiAnakreonta.Pieśń
oSobótceteżjestznakomita,PsałterzaniktlepiejwPolscenietłumaczył,coniezmienia
faktu,żeideałwtymzakresieosiągnąłdopieroJanBaptystaRousseau.Zgoda,Satyr,
DryasZamechskaiProporzecbudząuznanieraczejdlatreściniżdla„dykcjiientuzjazmu
poetyckiego”.WOdprawiepoetanieutrzymałswojegozwykłegopoziomu(dziełoto
„paraîtau-dessousdesontalent”)–sztukaniemaakcjii„trudnobyłobyznaleźćwniej
cośzasługującegonapochwałę,możewyjąwszychóry”.Europanapewnokiedyśodkryje
tegonajwiększegopoetępolskiego,któregojużdałjejpoznaćwłacińskichprzekładach
Sarbiewski,alejesttopoetanierówny.Przezdwadzieściapięćlatodwydaniatego
studiumFrancuziniedowiedzielisięoautorzeTrenówniczegowięcej
7
.Boyer-Nioche,
którytłumaczyłMickiewiczaikilkuinnychromantykóworaztakichpoetówjakKrasicki,
OpalińskiiZimorowicz,niesięgnąłdalejiwobszernymwstępiedoswojejantologii
napisałtylkoparębanalnychzdańoTrenachiPsałterzu
8
.
WykładyMickiewiczaz4i11czerwca1841r.,wygłoszonewCollègedeFrance,
opublikowanewroku1849,sąnaturalniewydarzeniemprzełomowymnietylkodla
polskiej,aleidlafrancuskiejrecepcjiKochanowskiego.Niemapotrzebyprzypominać
zawartychtaminterpretacjiiocenTrenówiOdprawy.Niemożnajednaknie
zatrzymaćsięprzezchwilęprzyzestawieniuKochanowskiegozRonsardemiprzy
Mickiewiczujakotłumaczu
9
.Ronsard–czytamy–„umysłprzeciętnyipobudliwy”
5
S.Rzewuski,DelapoésielyriqueetenparticulierdeJeanKochanowski,lyriquepolonais,Paris
1824.
6
S.Tarnowski,CounasoKochanowskimpisano,„PrzeglądPolski”1884,nr218–219,s.407–408,
por.teżW.Nehring,Studialiterackie,Poznań1884,s.80.
7
AlboznajdowaliinformacjeuLeonardaChodźki,TableaudelaPologneancienneetmoderne,t.II,
Paryż1830,s.488nn.i506–507,któryzalecaDenisaiRzewuskiego,charakteryzujeOdprawę(„tragedię
wpięciuaktach”)cytatamiztegopierwszegoitp.
8
M.Boyer-Nioche,LaPolognelittéraire,Paris1839,s.33–34.NotatkęoKochanowskimdał
Ch.Forster,Pologne,Paris1840,s.260–261.GdySaint-MarcGirardinwjednymzwykładównaSorbonie
wspomniałKochanowskiego,KrystynOstrowskinapisałLettreàM.Saint-Girardin,surJanKochanowski,
leprincedespoètespolonais–pięciostronicowytekstwksiążce:Ch.Ostrowski,Lettresslaves(1839–1853).
Orient,Pologne,Russie,Paris1853,s.38nn.Niewiadomo,czytenlist,datowany29XI1840,był
natychmiastpublikowany.Wkażdymrazieautormiałniewieledopowiedzenia–ogólnikowoinformował
oepoce,życiuitwórczościorazkilkuzdaniamiprzedstawiłOdprawęiTreny.
9
LesSlaves.CoursprofesséauCollègedeFranceparAdamMickiewiczetpubliéd’aprèslesnotes
sténographiques,t.II,Paryż1849,s.170nn.
3
