Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iusprawiedliwić.Rachunekstratizyskówmożeułatwićdyskusję,gdyistnieją
przekładydokonanewedługobutychmetod
35
.
PowystąpieniachLanglade,anictejmiaryjeszczesięniezdarzyłoweFrancji.Ale
wartomożewymienićdzieło,które,choćniemazKochanowskimżadnegobezpośred-
niegozwiązku,rzucamigawkowybłyskświatłanajegodramat.Francjamiaławroku
1935swojąOdprawęposłówgreckich.JeanGiraudouxsięgnąłpotensamwątek,gdy
pisałdramatWojnytrojańskiejniebędzie,krótkąsztukęłączącąwłaściwymu
błyskotliwyhumorinajpoważniejszątroskęosprawępokojuwEuropietychlat.Nie
fajerwerkidowcipu,lecztenpoważny,dramatycznytonifabuła–sztuka,zaczynająca
sięodprzybyciaposłówgreckich,jestwypełnionarokowaniami,którychpomyślnywynik
zostajeudaremnionyprzeztrojańskiegonacjonalistę–stanowiąoanalogii.Henride
MontfortiAndréMaryprzypomnieliFrancuzomKochanowskiegojakodramaturga,nic
wszakżenieprzemawiazatym,żebyuniegoszukaćinspiracjidlatejsztuki.Giraudoux
nierazpokazał,jakznałiczułantyk
36
.NatomiastczytelnikiwidzWojnytrojańskiej,
obserwującjejefektownąkonstrukcję,niemożeniepomyśleć,żeartyzmOdprawy
posłówgreckichtrzebacenićjeszczebardziej,niżsięnaogółwydaje.Wsprawach
bezpośredniodotyczącychKochanowskiegonapamięćzasługujeGuyLavaud,który
szczegółowoprzedstawiłokoliczności,niezupełniejasne,wjakichDesportesnapisał
AdieuàlaPologne
37
.Aneksjąbędzieumieszczeniewśródinteresującychnasautorów
Claude,aBackvisa,niedasięjednakzaprzeczyć,żebelgijskiuczonywzbogaciłrównież
francuskąpolonistykępiszącdwukrotnieoKochanowskim
38
.
35
WprzypadkucytowanejfraszkiNalipęistniejerymowanyprzekładMarianaPankowskiego.Rymy
sąuniegodalekieodwersyfikacjiklasycznejipowodująnieuniknioneprzeinaczeniaidodatki(„pszczoły
niezrównane”,„stroskaneczołoczłowieka”,„mójpanpogodny”):„Hôte,prendsplacedansmonombreet
goûtelerepos,/Icilesoleilnepourrat,atteindre,mêmes,ilmonteauplushaut,/Jetelepromets.Etles
rayonsdroitsdel,astre/Assemblerontsouslesarbrestouteslesombreséparses./Ici,toujours,desvents
fraissoufflentdeschamps,/Ici,rossignols,étourneauxseplaignentgentiment./Surmafleurparfumée
lesabeillessanségales/Cueillentlemielquiembellitlatableseigneuriale./Parmonmurmureserein
dansl,airimbud,arômes/J,amèneledouxsommeilaufrontsoucieuxdel,homme./Jen,engendrepasde
fruitsmaispourmonmaîtreplacide/JesuistelunpommierauclosdesHespérides”(C.Jeleński,
Anthologiedelapoésiepolonaise,Paris1965,s.53).Wtejantologiiznajdujesięjedenaściewierszy
Kochanowskiego,m.in.TrenV,interesującynatlewcześniejszychtłumaczeń:„Unpetitolivierva,dansle
vergerhaut./Commesamèreenfins,élancersansrepos./Sansfeuillenirameau,etd,unepousse
àpeine/Illèvesaminceuretsehausselui-même./Sitranchantdanslaronceetlafécondeortie/Ce
crueljardinierquelquejourlefendit,/Vousl,avesvu,privédesaforcenative,/S,évanouiraupieddesa
mèreattentive./C,estainsiquemachèreUrsuleensonprintemps/Trophardiexpirasousl,œildeses
parents./Pousseàpeine,etsifrêle,unventcontagieux/Lafrappedelamortetlajetteencelieu./La
voici,déjàfroide.OdurePerséphone,/Pourquoifairecoulerceslarmesquetudonnes?”(tłum.
L.Feuillade,s.56).FrancuskąmetodątłumaczyłSatyraJeanBourrilly.Jegoniecałkiemwykończony
przekładzostałopublikowanyw„RevuedeLittératureComparée”1976,nrl-2,s.23n.
36
Por.J.Giraudoux,Théâtrecomplet,podred.J.Body,ego,BibliothèquedelaPléiade1982,s.1490
n.(szczegółowyobrazgenezyiźródełsztuki).
37
J.Lavaud,UnpoètedecourautempsdesderniersValois.PhilippeDesportes(1546–1606),Paris
1936,s.221n.TekstAdieumożnadziśczytaćwkrytycznymwydaniuPh.Desportes,Diversesamourset
autresœuvresmeslées,oprac.V.C.Graham,Genève-Paris1963,s.151n.
38
C.Backvis,„LeRenvoidesambassadeursgrecs”,tragedieclassiqueetdramepolonais,„L,Annuaire
del,InstitutdePhilologieetd,HistoireOrientalesetSlaves”,t.XI,1951,s.31n.iAutourde„Satyre”
13
