Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Rygoryzmmłodzieżywwymiarzemoralnymtoujmowanieokreślonych
powinnościjakobezwyjątkowych,odktórychodstępowaćniewolno.I.Obu-
chowska(1996)pisałamiędzyinnymi,żepowszechniesięprzyjmuje,żemło-
dzieżjestpryncypialna,rygorystycznaisurowawswoichocenachmoralnych.
Poczuciemoralneniejestsądemotym,copowinnobyć,leczraczejuczuciem
występującymjakobezpośredniareakcjawobecpewnejsytuacjirzeczywistej
czyteżpomyślanej(Ossowska,2002,s.215).Autorkacytujeprzytejokazji
E.A.Poe,którynapisał,„któżniezłapałsięsetkirazynapopełnieniupodłego
czyniedorzecznegoczynuwyłączniedlatego,żewiedział,iżniepowiniengo
popełnić”(tamże,s.221).
A.Gołąb(1979)wyodrębniłkilkaetapów,czyteżraczejfaz,wkształtowa-
niurygoryzmuudzieci.Uznałon,żedzieciwwiekuwczesnoszkolnym(7–11
rokżycia)cechujenajwyższypoziomrygoryzmumoralnego,którywkolejnych
grupachwiekusystematyczniemaleje,osiągającminimumuosóbdochodzących
do20rokużycia.Uludzidorosłychnastępujepowtórnywzrostpostawrygory-
stycznych.Możnawięcprzyjąć,żemłodzieżobjętąbadaniamidlapotrzebtej
pracycechowaćpowiniendośćwysokipoziomrygoryzmu.
Autortensądzi,żemamydoczynieniazdwomaodmianamirygoryzmu:
zrygoryzmemdziecięcymidojrzałym.Rygoryzmdziecięcyjestwyrazem
bezrefleksyjnego,dosłownegoprzyswajaniasobieprzezdzieckopouczeńosób
dorosłych.Słabniewrazznabywaniemdoświadczeńżyciowychirefleksji
osobistej.Wmiarędorastaniadzieckouczysięplastycznościoceniplastyczno-
ścipostępowania.Wwiekudojrzalszym,wwynikukoniecznościdokonywania
wyborów,systemuznawanychstandardówulegaprzemodelowaniuikształtuje
sięindywidualnahierarchiawartości,któraniejakokonstruujefundamenty
reakcjizarównotolerancyjności,jakirygoryzmu.Cytowanyautortwierdzi
równieżwoparciuoprowadzonewśródmłodzieżybadania,żewystępująwtej
grupiewiekowejtrzycechyrygoryzmu:1)stabilnośćuznawanychstandardów,
2)zdolnośćdoichuzasadniania,3)wpływnazachowanie.Wykazałtakże,że
deklarowaneprzezmłodzieżnormyrygorystycznebyływyrazemakceptacji
normgrupy,natomiastpostępowaniemłodychludzibyłopodporządkowanenie
deklarowanymnormom,leczwymogomokreślonejsytuacji.Tostwierdzenie
niejakowzmacniagłównezałożenieoswoistejdychotomiinormatywnej
młodzieżyiczęstoobserwowanymrozziewiemiędzydeklarowanymiocenami
awłasnymdziałaniemdotyczącymzjawiskanormatywnych.
Rygoryzmdlapotrzebtychrozważańbędzierozumianyjakopowinność,jako
bezwyjątkowośćwocenachzjawiskspołecznienegatywnych,zjawiskpatolo-
gicznych,opartazjednejstronynadeklarowanychnormachizasadachpostępo-
wania,zdrugiejzaśnaszerszychbądźwęższychmechanizmachichuzasadniania.
Ztegopowoduwyznaczonodlapotrzebkwestionariuszaankietypoziomy
rygoryzmupoprzezstwierdzenia:„potępiłbymzdecydowanie”i„chybabym
potępił”.
