Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Bizauskas,PranasDovydaitis,SteponasKairys,PetrasKlimas,DonatasMalinauskas,VladasMironas,StanislovasNarutavičius,Alfonsas
Petrulis,AntanasSmetona,JonasSmilgevičius,JustinasStaugaitis,AleksandrasStulginskis,JurgisŠaulys,KazimierasSteponasŠaulys,
JokūbasŠernas,JonasVailokaitis,JonasVileišis.
23Oryginalnytekstaktuzostałopublikowanyw:
LietuvosTarybaskelbiaLietuvosnepriklausomybę
,„LietuvosAidas”1918,nr22z19II,
s.1.Tłumaczenieza:A.Gumuliauskas,
HistoriaLitwyodroku1915do1953
,Kaunas1994,s.26-27.
2412VII1920LitwaiRosjaRadzieckapodpisałytraktatpokojowy,wktórymwyznaczonogranicęmiędzyobupaństwami,gdzieWilno
oraztakiemiasta,jakGrodno,LidaczyNowogródek,znalazłysięnaterytoriumLitwy.Dodokumentuzostałdołączonytajnyprotokół,
wktórymLitwazgadzałasięnaprzemieszczaniesięipobytnaterenieuznawanymterazzaterytoriumLitwy,wojskradzieckich
walczącychwtymczasiezPolakami.Teksttraktatuwtłumaczeniupolskimzob.:
TraktatpokojowymiędzyRosjąaLitwą
,Wilno1920;
Traktatpokojowy,zawartymiędzyLitwąiSowieckąRepublikąRosyjską4lipca1920roku
,„WschódPolski”1920,nr8-9,s.79-80.
Wdrugiejwersjitłumaczeniatraktatupomyłkowopodanodatę4VIIzamiast12VII.
25Wedługdanychspisuz1919r.LitwinistanowiliwWilnie2,3%mieszkańców,awcałymokręguwileńskim6,9%.Poziom50,5%
mieszkańcówWilna,Litwiniosiągnęlidopierow1989r.Por.:E.Romer,
Spisludnościnaterenachadministrowanychprzezzarządcywilny
ZiemWschodnichw1919
,Lwów1920,s.31;
LietuvosRespublikospagrindiniųtautybiųgyventojai
,Vilnius1991,s.25.
26A.Srebrakowski,
SejmWileński1922roku.Ideaijejrealizacja
,Wrocław1993,s.122-123.
27Szczegółowoproblemopisuje:W.Sierpowski,
PiłsudskiwGenewie
,Poznań1990.
28ObszerniejnatematKlubuWłóczęgówSeniorówzob.:A.Srebrakowski,
Wileńscy„Włóczędzy”
,Toruń2012,s.49-64.
29LitwawspierałanaprzykładfinansowodziałalnośćOrganizacjiUkraińskichNacjonalistów(OUN).NaceleUkraińskiejOrganizacji
Wojskowej(UWO)Litwaprzeznaczałastałąsubwencjęwwysokości6-8tys.dolarów.Por.:W.Żeleński,
Zabójstwoministra
Pierackiego
,Paryż1973,s.35-39.
30Litwininieużywaliwtymokresienazwygranica,leczstosowalinazwę–liniaadministracyjnalubliniademarkacyjna.
31Obszerniejnatentematzob.:P.Łossowski,
UltimatumpolskiedoLitwy17marca1938roku
,Warszawa2010.
32ZarazpozajęciuWilnaprzezZSRR,LitwazwróciłasiędowładzwMoskwie,powołującsięnatraktatlitewsko-radzieckiz1920r.,
iwskazała,żeczęśćzajętegoobszaruPolskizostaławtymukładzieuznanazaterytoriumLitwy.
33Szerzejnatematpodziemiaantyradzieckiegozob.:
AparatrepresjiaopórspołeczeństwawobecsystemukomunistycznegowPolsce
inaLitwiewlatach1944-1956
,red.P.Niwiński,Warszawa2005;G.Motyka,R.Wnuk,T.Stryjek,A.F
.Baran,
Wojnapowojnie.
AntysowieckiepodziemiewEuropieŚrodkowo-Wschodniejwlatach1944-1953
,Gdańsk-Warszawa2012.
34J.Z.Majewski,
Listdoredakcji„Kultury”
,„Kultura”1952,nr11,s.158.
35J.Girnius,
Wposzukiwaniudialogupolsko-litewskiego
,„Kultura”1955,nr10,s.49-56.
36Instytutpowstałw1942r.wNowymJorkujakokontynuatordziałalności,naczaswojnyiokupacji,PolskiejAkademiiUmiejętności
(PAU)wKrakowie.PowojniestałsięsamodzielnąinstytucjąpolskąwAmeryce.Od1956r.Instytutwydajekwartalniknaukowy„ThePolish
Review”.
37Tekstangielskiukazałsięwroku1971,natomiastjegopolskietłumaczeniezamieszczonowparyskich„ZeszytachHistorycznych”
w1985r.
38R.Sikorski,[ankieta],„HistoriaiPolityka”2010,nr4,s.16.
39PootrzymaniuWilnaiczęściWileńszczyznywpaździerniku1939r.,rokpóźniej,kiedyLitwazostaławłączonadoZSRR,władze
radzieckiewłączyłydoLitwyniewielkiobszarWileńszczyzny,któryw1939r.zostałwcielonydoBiałoruskiejSRR.
40WtamtymczasiewZwiązkuRadzieckimbardzoobszerniepisanotakżeolosachniemieckiejrepublikiautonomicznejnaPowołżu.
41Znamienne,żewżadnympolskimpodręcznikuszkolnymniemainformacjinatentemat.
