Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
JERZYSTRZELCZYK
wyobraźnięludziśredniowieczadziałałaotaczającadziełojużwarabskim
pierwowzorzeauratajemniczości.Hildegardawpoczątkowejpartiiprze-
kładuokreślatłumaczonedziełojako„takbardzotajemnicze,żeludzkie
serceniejestwstaniegopojąć”,aonasamatylkozwielkąniechęciąprze-
lewajegotreśćnamartwypergamin;jużraczejwolałabyprzekazustny.
Czyniejesttocośwrodzajusekretnego,konfidencjonalnegomrugnięcia
okiemdoczytelnika,zaproszeniedoudziałuwwielkiejtajemnicy,zachęta
dolekturyinnymludziomniedostępnej?
Istotnie,czytelnikeuropejskiniejednokrotnienapotykałwrzekomym
dzielewielkiegoArystotelesarzeczynowe,nieznanemu,przedziwne,cu-
downe,nawetniezgodnezdoktrynąKościoła.Mogłotobyćnaprzykład
orientalnegopochodzeniaopowiadanieopięknejdziewczyniewysłanej
przezkrólowąIndiidoAleksandraWielkiegozzadaniemzamordowania
władcy.Dziewczynabyławdzieciństwiekarmionaniemlekiemmatki,
leczjademwęża,przezconabrałazłowrogiejzdolnościzabijaniasamym
spojrzeniem.TakilosmógłspotkaćzakochanegowniejAleksandra,gdyby
nieinterwencjaArystotelesa,którywporęodkryłniebezpieczeństwo.Wie-
leinformacjimniejlubbardziej(znaszegopunktuwidzenia)fantastycz-
nychprzynosiłyteżrozdziałydotyczącemedycyny,kosmologiiiastrono-
mii,wtym–skorowspomnieliśmyoniewątpliwejniekiedyniezgodności
znaukąKościoła–neoplatońskiewswejistociewyobrażenie„duszyświa-
ta”,źródłamateriiiwszelkichbytów,takżeczłowieka,wktórejwystępu-
jąimajądecydująceznaczeniewpływyciałniebieskich(gwiazd,planet)
iczterechelementów.Zadaniemczłowiekajestdążeniedodoskonałości
ipowrotupośmierciciaładoowejduszyświata.Oilepodobnenaukimo-
głyuniektórychczytelnikówwywoływaćmoralnerozterki,otyleniebyło
raczejtegoproblemuwrozdziałachdotyczącychprofilaktykimedycznej,
zaleceń–powiedzielibyśmy–medycynynaturalnejczypowszechnej
„szkolnej”medycyny.Przekonanieowpływieciałniebieskichnaczłowie-
ka,leżąceupodstawastrologii,byłowśredniowieczuniemalpowszechne
inaogółnieuchodziłozasprzecznezwiarąchrześcijańską,podobniejak
zamiłowaniedoprzepowiadaniaprzyszłości.Trzebazresztązauważyć,że
wiedzarzeczywiścietajemna,hermetyczna,wyraźniezauważalnawarab-
skichwersjach„Tajemnicytajemnic”,wtrakcieeuropejskiejrecepcjitra-
ciłanaznaczeniu,byłaskracanaieliminowana.Elementyniewątpliwie
neoplatońskie,magiczneialchemicznebyłyjeszczeobecnewłacińskiej
wersji„FilipazTrypolisu”,alewnieznanejnambezpośredniowersji,
którądysponowałaHildegarda,zostałybardzozredukowanebądźwręcz
