Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ściBożej,różnietylkoodczytywanejprzezhistoryczniedojrzewają-
cyumysłludzki.
WNaucenowejdostrzegamzaVikiemczteryfunkcjemituimy-
śleniamitologicznego.Popierwsze,mitimitologiapozwalająnadać
wyższysenszjawiskomprzyrody,zinterpretowaćjejakoprzejawy
działaniaboskichmocy.Podrugie,konstytuująwięźspołeczną
dziękitemu,żewprowadzająistotywyobrażonejakoprzedmioty
powszechnegokultu.Potrzecie,tworząpodstawyfunkcjonowania
prawastanowionego,ponieważdostarczająpojęć,którewykraczają
pozapartykularnedoświadczeniajednostekiokreślająichzobowią-
zaniawzajemne,jakrównieżichzobowiązaniawobecbogów5.Po
czwartewreszcie,mitimitologiaustanawiająwłasną,immanentną,
idealnąprawdę,kiedydefiniująwzorceosobowe,kulturoweczypo-
lityczne–toteżsąźródłemprawdy:prawdywyższej,bopoetycznej.
Sednemmyśleniamitologicznegojestwięcpoezja.Okazujesię
jednak,żemyśleniepoetyckiejestcharakterystycznedlamłodzień-
czejepokiludzkości(takjakszczególnierozwiniętawyobraźniace-
chujedzieci).Umysłyprymitywnewypełniająniezwerbalizowane
obrazy,którekierująichdziałaniaminibywielkienamiętności.Nie-
małotrudukosztujejenależytaartykulacja–kiedytechnikaarty-
kulacjiniejestjeszczewykształcona–cosprawia,żemowałatwo
przechodziwśpiew(stądtakieznaczeniepieśniuludównieucywili-
zowanych).Językmetaforycznyiczęsteposługiwaniesięmetonimią
czysynekdochąwcaleniejestświadectwemwysokiegopoziomueks-
presji,leczprzeciwnie–tego,żejejrozwójdopierosięzaczyna,po-
nieważludziombrakjeszczezdolnościformułowaniapojęćogólnych
czyteżabstrakcyjnych,toteżwichzastępstwiepojawiająsięnazwy
przedmiotówkonkretnychwfunkcjiogólnej6.Natymetapierozwo-
jumowyniedostrzegasiętakżerzeczywistychzwiązkówprzyczy-
nowych,dlategozadanyskutekodpowiadajązazwyczajprzyczyny
odległe7.Językpoetyckiludówprymitywnychjestkonkretny,np.nie
posługujesięogólnympojęciemgniewu,leczzwrotamiobrazowymi
5Np.trzymanawrękugrudkaziemigrarolęsymboluwłasnościrozciągającejsię
pozato,copostrzeganebezpośrednio,awięcjestznakiemabstrakcyjnegoposiadania.
6Przykłademmożetubyćmetonimia:posiadłościKorony.
7Synekdocha:meczwygrałaPolska,zachwycamniepłótnohistoryczne
Matejki.
24
