Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wtokuanalizyprzesłanekmaznaczeniedecydujące,gdyżwwielupracach
uwzględniającychinteresującąmnieproblematykę,wzależnościodwytycznych,
rysujesięobraznarodzinjakoprzedmiotmniejlubbardziejtrafnychdomysłów
irekonstrukcji
6
.
TEKSTIKONTEKST
Podstawowymzałożeniembadawczymumożliwiającymdeskrypcjęobrzę-
dowo-obyczajowegokompleksuserbskichtradycyjnychnarodzinjestdążność
donieizolowanialiteraturyludowejodopisówetnograficznych.Dlabadacza
nieludowego,niespecjalizującegosięwbadaniachterenowych,kontaktzteks-
tamifolklorunastępujewyłączniezapośrednictwemdruku.Wprocedurzeba-
dawczejmuszęzatemuwzględnićichpierwotnykontekstspołeczny,obrzędowy
iobyczajowyorazoralnysposóbistnienia.Wrezultaciepodstawąbadańjestnie
tylkofolklorsłowny
7
,leczrównieżjegoobrzędowo-obyczajoweuwikłania.
Tłumaczytokoniecznośćprzyjęciatakiejdefinicjifolkloru
8
,któraobejmuje
całokształttradycyjnejkulturyludowej,zjejtrójdzielnympodziałem:„такода
___
___
___
___
___
___
__
odniesieniedoprocesów,którymprzypisujemyznaczeniekulturowe”.M.Weber,Obiektywnośćpozna-
niawnaukachspołecznych,[w:]Problemysocjologiiwiedzy,red.A.Chmielecki,S.Czerniak,J.Niżnik,
S.Rainko,Warszawa1985,s.74.
6
Por.J.Ługowska,Tekstagatunek,[w:]Genologialiteraturyludowej.Studiafolklorystyczne,
red.A.Maniecki,V.Wróblewska,Toruń2002,s.19.
7
DefinicjafolkloruprzyjętaprzezautorówSłownikastereotypówisymboliludowychjestdlamnie
defactoobjaśnieniemfolklorusłownego,czyliustnejtwórczościsłownejuwikłanejwzrytualizowane
sytuacjeizachowania,opartejnaspołecznieustalonejwiedzyoświecieisystemiewspólniewyznawa-
nychwierzeńiwartości.Słownikstereotypówisymboliludowych,t.I:Kosmos.Niebo,światłaniebie-
skie,ogień,kamienie,red.J.Bartmiński,Lublin1996,s.11.Wniniejszejksiążceunikaćjednakbędę
użytegotusformułowania:„ustnatwórczośćsłowna”,gdyżbliskiejestmistanowiskoMariiKleut:
„Дуготрајномупотребомтерминнароднакњижевностстекаоје(...)утврђенозначењетеупра-
ксирелативнореткодолазидоискључивотерминолошкиусловљенихнеспоразума,ауважавасе
континуитетстаријихиновијихинтересовањазафеноменокомејереч.Терминусменакњижев-
ност,сдругестране,вансумњедоброисказујенајбитнијудифе-ренцијалнукарактеристикуовог
видакњижевногстварања.Преостаје,дакле,дасепрепустивременупреваганароднакњижев-
ностнадтерминомусменакњижевностилидаседесиобратно,причемућеинаизменична
употребаoбаназивабитинеминовна,узнапоменудабитребалоизбегаватиизразусменанародна
књижевност”.М.Клеут,Народнакњижевност.Фрагментискрипти,НовиСад2000,s.6.
8
„Współcześniesłowofolklorwnosizsobąwielorakieładunkisemantycznewzależnościoddys-
cypliny,którasięnimzajmuje.Ponieważjestbadanydlaróżnychcelównaukowych,wzależnościzatem
odetnografii,muzykologiiczyliteraturoznawstwazmieniakażdorazowoznaczenie,apoczynaniana-
ukoweskupiająsięnainnychaspektachbadawczych,którewrezultaciedecydująojegoobrzędowym,
muzyczno-tanecznymczyliterackimcharakterze.Jeślidoopisanejsytuacjidodamywielorakiepublicy-
styczneokreśleniaterminustosowaneprzezśrodkimasowegoprzekazu,otrzymujemypojęcieseman-
tycznieprzeciążone,nieprecyzyjne,któreprzezswójobiegipowszechneużywaniestraciłogranice
znaczenia.Dlategokażdywspółczesnybadacz–piszącofolklorze–zaraznawstępieokreślazakres
terminu”.D.Simonides,Folklorsłowny,[w:]EtnografiaPolski.Przemianykulturyludowej,t.II,red.
M.Biernacka,M.Frankowska,W.Paprocka,Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk1981,s.326.
10
