Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Teoretycznepodstawypopularyzacjiwiedzyinauki
13
aktórecechujeutylitaryzm,subiektywizm,względność,wieloaspektowośćiniedo-
kładność.
DlaF.Znanieckiego„wiedząwznaczeniukulturowymjestkażdybardziejlub
mniejspójnysystemidei,uważanyzaprawdziwyprzezpodzielającychgomyślicieli”7.
Autortenwyróżniawswoichpismachnastępującerodzajewiedzy:pragmatyczną,
moralną,teologiczną,filozoficznąinaukową.
Rozlicznebrakiwwiedzypotocznejstałysięjednymzbodźcówpowstaniairoz-
wojunauki.OdXIXwiekuczęstodyskutowanymzagadnieniemsąrelacjemiędzy
poznaniempotocznymawiedząnaukową,ichoćniedasięzaprzeczyć,żewieleistnie-
jącychnaukwyrosłozzainteresowańpraktycznych,townaucechodzigłównie
ostopniowelikwidowaniemętnościpojęćpotocznych.Podczasgdywiedzapotoczna
jestprzeważnieoczywistaicechujesięaktualnąniepodważalnością,tojakpodaje
S.KamińskizaM.Bungem,ustalenianaukowesązawszeprowizoryczne,niepewne,
hipotetyczne.
Naukabywarównieżzestawianazmądrością.Jużwstarożytnościpodkreślano,że
znamionamitejwiedzysądogłębnośćipraktyczność,nietylkowielośćinformacji.
MądrościąokreślićmożnawięczaS.Kamińskimwiedzęnajwyższą,najbardziej
podstawową,ugruntowanąostatecznie,zjednoczesnąumiejętnościąstosowaniajej
wpostępowaniu.
Wostatnimstuleciunaukaweszławfazę,którąnazywasięrewolucjąnaukowo-
-techniczną.Nastąpiłbowiemogromnywzrostliczbydyscyplinnaukowychijestich
obecnieponad4tysiące.Pojawiająsięrównocześnietendencjedointegracjidyscyplin
poprzezbadaniazespołowewpraktyceoraztworzenienowychdyscyplinna„styku”
tradycyjnych.Bardzoszybkodoskonalisięaparaturabadawcza,świadczącaościsłym
powiązaniunaukiztechniką.XXwiektoepokatwórczychhipotez,dziękiktórym
naukaprzeżywałakryzysy,przewrotyinanowosięodradzała.Wskutektychprzeobra-
żeńzwiększyłsięogromnieprzedziałmiędzywiedząpotocznąapoznaniemnauko-
wym.Tezywspółczesnejnaukiprzestałybyćprzekładalnenajęzykpotoczny(głównie
dziękimatematyzacjiiformalizacjiwiedzy),awizjaświataprezentowanaprzeznaukę
odbiegaznacznieodzdroworozsądkowychwyobrażeńorzeczywistości.
Wzrosłotempopraktycznegozastosowaniawynalazkównaukowych,copociągaza
sobąszybkiestarzeniesiętechniki.Powstaływięcwyspecjalizowaneinstytutybadaw-
cze,którerealizująszczegółoweprojektybranżowe.Uniwersytetystałysięinstytucja-
mioświatowo-wychowawczymi,badaniamizajmująsięgłównieinstytutybadawcze.
WedługS.Kamińskiego,wszystkotoprowadzidoindustrializacjinauki.Stajesięona
przemysłem,wprawdzieniewielkim,alekluczowymibardzokosztownym.Nauka
itechnika,którekiedyśbyłygłówniemądrościąiumiejętnością,funkcjonujądziśna
zasadachprzedsiębiorstw.
Wkonsekwencjinaukaitechnikaodgrywajądzisiajdominującąrolęwspołeczeń-
stwieikulturze.Sąonepodstawowymczynnikiemrozwojudorobkuiszczęściaczło-
wiekaorazinstrumentemkształtowaniawszelkichformżyciazbiorowego.Dzisiejszy
człowiekuzależnionyjestcałkowicieodosiągnięćnaukiitechniki.Pojawiłysięwięc
7F.Znaniecki,Teraźniejszośćiprzyszłośćsocjologiiwiedzy[w:]Społeczneroleuczonych,PWN,War-
szawa1984,s.482.
