Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Teoretycznepodstawypopularyzacjiwiedzyinauki
19
Zjednejstronynauka„czaruje”swoimicoraztonowymiosiągnięciami,zdrugiejzaś
podążawkierunkucałkowitegoizolowaniasięod„problemówdniacodziennego”.
Rodzitouwieluprzeciętnychjejodbiorcówpoczucieczęściowejbezużyteczności
działańnaukowych,którepochłaniająpotężneśrodkifinansoweanieprzynosząroz-
wiązańpoważnychtrudności,zjakimiborykająsiępaństwaijednostki.Dochodzido
tegojeszczepoczuciebezsilnościiniemożnościzapanowanianadcorazszybciejpo-
stępującątechnicyzacją.Jeżelispołeczeństwozrozumiałobyistotęirolęnauki,jak
piszeW.Lewis,topodejmowałobyświadomedziałaniaprzeciwdziałająceproblemom
zagrażającymbezpieczeństwuświataiczłowieka.
Nawetpobieżnaanalizatreścizawartychwewspółczesnychpolskichkomunikatach
popularnonaukowychpokazuje,żedotycząonezarównoproblemównauki,jakiza-
gadnieńtechnicznych,sprawrozwojugospodarczo-społecznego,problemówkultury,
sztuki,atakże„problemówżyciacodziennego”.Badaniazpołowylatsiedemdziesią-
tychprowadzonewplacówkachTowarzystwaWiedzyPowszechnejwskazują,żeobok
problematykispołeczno-politycznejnajwiększaliczbaodczytówipogadanekdotyczyła
zagadnieńrolniczych,medycznych,prawniczychorazproblemówzzakresukultury
życiacodziennego.Słuchaczeakcentowalizainteresowanietematykąrolniczą,histo-
ryczną,pedagogiczną,dotyczącąkulturyisztuki19.
Elementemkształtującympopularyzowanetreścimogąbyćisamiodbiorcy,pośród
którychwyszczególniasię:całąpopulacjędorosłych;młodzież,któraniekontynuuje
nauki;młodzież,którawybraładalszekształceniesię,orazinnezbiorowości,np.za-
wodowe,czynniezainteresowanewybranądyscyplinąszczegółową.
Popularyzacjęnaukitraktowaćmożnajakopewientypogólnegokształcenia,które-
gogłównymzadaniembędzieprzystosowaniewiedzynaukowejdopoziomuintelektu-
alnegopotencjalnegoodbiorcy.Tekstypopularnonaukowesąwewnętrzniezróżnico-
wanezuwaginapotencjalnegoodbiorcę,którym,jakpodajeA.Starzec,możebyć:
–specjalistaztejsamejdyscyplinynauki,copopularyzowana;
–specjalistazinnejdziedzinywiedzy;
–niespecjalista,człowiekdorosłyotwartynaosiągnięcianauki;
–niespecjalistaniedorosły(dzieci,młodzież);
–przypadkowyczytelnik20.
Naczelnązasadąpopularyzacjijestwięcmówieniewsposóbprzystępnyiatrakcyj-
nyozłożonychproblemachnaukowych.Zrozumiałośćprzekazuwznacznymstopniu
gwarantujeskutecznyprzebiegaktukomunikacyjnego,zapewniaciągłośćikomplet-
nośćkontaktuzodbiorcą.Przystępnośćtekstuznajdujeodbicierównieżwrolachwy-
znaczonychnadawcyiodbiorcyorazwrozmiarzedystansu,jakitworzysięmiędzy
nadawcąaodbiorcą.Wtekstachpopularnonaukowychkontaktmiędzypiszącymtekst
aczytelnikiemjestdalekomniejoficjalnyniżwtekstachnaukowych.
J.Pieterpiszeołatwościprzyswajaniatekstówojasnym,lekkimiprostymstylu.
Prostotaskładnizdań,ichwzględnakrótkość,obecnośćkonkretnychprzykładówdo
19BadaniaA.Bron-WojciechowskiejprezentowanewartykuleJ.Półturzyckiego,Dydaktycznepodsta-
wypopularyzacji[w:]Teoriaipraktyka...,s.155.
20A.Starzec,Edukacyjnewalorytekstówpopularnonaukowych[w:]Dyskursedukacyjny,red.T.Rittel,
Wyd.WSP,Kraków1996,s.268.
