Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.5.Neuronalnepodstawytożsamości
47
językapowinniśmywykonać.Oznaczato,żekontroladziałanianieprzebiegajedynie
nanajwyższymświadomympoziomie,czyliwsystemieczołowo-ciemieniowym,lecz
równieżinaniższychpoziomach,czyliwukładzielimbicznymodpowiadającymza
procesyemocjonalneorazwpniumózguwrazześródmózgowiemodpowiadającym
zaautomatyzmyruchowe(por.teżPąchalska,Kaczmarek,Kropotov2014).
Feinberg(2005)wskazujerównież,żeJaniejestwmózguzorganizowanewformie
piramidy,jaktozakładałSperry(op.cit.),leczwpostacimodeluhierarchiizagnieżdżonej
(nestedhierarchy).Uważateż,żejesttomodelodzwierciedlającydziałaniewszystkich
żywychorganizmów.Autortenzwracajednocześnieuwagę,żeróżnicemiędzymode-
lemhierarchiiniezagnieżdżonejizagnieżdżonejdotyczązwiązkumiędzywyższymi
iniższymipoziomami:
1)whierarchiiniezagnieżdżonejwyższeiniższepoziomymózgowiastanowią
niezależneskładniki,awhierarchiizagnieżdżonejskładnikiniższegopoziomu
sązesobąściślepowiązaneitworząbardzozłożonecałości;
2)whierarchiiniezagnieżdżonejinicjowanielubhamowaniedziałaniapochodzi
zwyższychpoziomówmózgowia,natomiastwhierarchiizagnieżdżonejkontrola
inicjowaniaihamowaniadziałaniajestwbudowanawcałysystem.
Napoziomiefizjologicznymmożnaobserwować,żewydzielanieokreślonychenzy-
mówpowodujezmianywdziałaniumózguinarządówwewnętrznych,awrezultacie-
całegoorganizmu.Zkoleiorganizmsprawia,żeposzczególneorganywykonująfunkcje
niezbędnedowykonaniadanychczynności.
Modelhierarchiizagnieżdżonejjestzgodnyzzałożeniamineuropsychologiipro-
cesu,dlategoteżpostanowiliśmyomówićgoszerzej.Feinberg(2005)nawiązujetudo
spostrzeżeńStrechlera(1991),którywskazuje,żeobszargórnejczęścipniamózgu(ang.
Upperbrainstem)jestnatylezłożony,żemożnajużmówićowystępowaniupierwotnego
Ja.Naprzykładwzgórzeotrzymujem.in.informacjewzrokoweorazdanezpamięci,
copozwalamuutworzyćspójnepojęcieJa.TakżePanksepp(1988)uważa,żewgórnej
częściwzgórzapowstajązaczątkireprezentacjiJa.DlategoteżFeinberg,Mitchell,Dric-
kameretal.(2001)dostrzegają,żemózgpłaza,np.żaby,mapodstawowąświadomość,
reagujeonabowiemwodpowiedniozłożonysposóbnaotoczenie.
NawiązującdoteoriiMacLeana(1990,1991),możnaprzypuszczać,żeważnymeta-
pemwtworzeniupierwotnegoJajestmózggadów(por.ryc.1.12),któryobejmujejądra
podstawymózgowia,śródmózgowieisystemsiateczkowaty.Zwierzętamającemózg
gadówzdolnesądowykonywaniazłożonychzachowań,jaknadzorowanie,zachowania
godowe,czymacierzyńskieitp.Naprzykładsamicakrokodylaopiekujesięmłodymi,
przenoszącjewpyskudowody.
Feinberg(2005:42)zauważa,żezgodniezteoriąMacLeana:
kolejneetapywkształtowaniusięneuronalnejhierarchiiJazapewniamózgstarszychssa-
ków,któryobejmujeukładlimbicznyzwiązanyzemocjamiitypowymizachowaniami
instynktownymiispołecznymi.JednakrozwójJaindywidualnego,społecznegoikulturo-
wegostajesięmożliwydziękipowstaniunajwyższegowtejhierarchiimózguludzi,który
związanyjestzdziałaniemkorynowejodpowiadającejzaczynnościtypowoludzkie.
