Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.Zagadnieniawprowadzające
Wewspółczesnejpolskiejhistoriografiiprocesyakulturacjiiasymilacjinapły-
wowychrodzinpochodzenianiemieckiego,czytourzędników,czyteżprofesorów,
przedsiębiorcówlubrzemieślników,określanezregułyjakopolonizacja,wspomina-
nesączęsto.PomimotokwestieakulturacjiiasymilacjiNiemcówniebyłydotychczas
przedmiotemgruntowniejszychbadań7.Interesującejestrównieżto,iżniepodjęto
żadnychbadańnadtym,jakwogólemogłodojśćdopolonizacjiczęścidrugiegooraz
trzeciegopokoleniadzieciurzędnikówoniemieckichkorzeniachprzyjednocześnie
toczącejsięgermanizacjikraju,któretozjawiskopolscyhistorycyczęstododziśeks-
ponują.Wprzeciwieństwiedoniemieckichczyniemiecko-austriackichurzędników
osadnicy,którzyprzybylidoGalicjiwlatach70.i80.XVIIIwiekunaskutekpaństwo-
wejakcjiosadniczej,cieszylisiędużowiększymzainteresowaniembadaczy,zwłaszcza
niemieckich,nawetjeśliczęstoograniczałosięonodoujęćregionalno-historycznych.
Podkątemakulturacjibadanodotejporyprzedewszystkimbiografieznanychga-
licyjskichosobistościpochodzeniażydowskiego,zwłaszczapublicystów8.Natomiast
procesamiakulturacjiiasymilacjinapolsko-niemieckimpograniczuwzaborzepru-
skimwwiekuXIXinapoczątkuXXwiekuzajmowałsięWitoldMolik.Szczegól-
nąuwagępoświęciłasymilacjipolskiejinteligencjizespołeczeństwemniemieckim9.
7
WskazałnatojużCh.Frhr.MarschallvonBiebersteinwswymkrótkim,leczważnymarty-
kuleDasZusammenlebenderdeutschenundpolnischenBevölkerungsgruppeinGalizien,
[w:]ZwischenAbgrenzungundAssimilation–Deutsche,PolenundJuden.Schauplätzeihres
ZusammenlebensvonderZeitderAufklärungbiszumBeginndesZweitenWeltkrieges,wyd.
R.MaieriG.Stöber,Hannover1996,s.151–158.Wtomietyminteresującąnaskwestiązajął
siętakżeS.Grodziski:DasZusammenlebenvonPolen,DeutschenundJudenaufdemGebiet
Galiziens(1772–1914),[w:]ibidem,s.111–123.NiemcomwStanisławowieartykułpoświęcił
K.Broński,NiemcywspołecznościmiejskiejStanisławowa–przyczynekdodziejówwieloet-
nicznościGalicjiWschodniej,[w:]Wspólnotylokalneiśrodowiskowewmiastachimiastecz-
kachziempolskichpodzaboramiipoodzyskaniuniepodległości,Toruń1998,s.113–123.
8
Zob.E.Mendelsohn,FromAssimilationtoZionisminLvov:TheCaseofAlfredNossig,„Slavo-
nicandEastEuropeanReview”1971,t.49,s.521–534iidem,JewishAssimilationinL’viv:
TheCaseofWilhelmFeldman,[w:]NationbuildingandthePoliticsofNationalism.Essays
onAustrianGalicia,wyd.A.S.Markovits,F.E.Sysyn,Cambridge,Mass.1982,s.94–110;
J.Lichten,NotesontheassimilationandacculturationofJewsinPoland,1863–1943,[w:]The
JewsinPoland,wyd.Ch.Abramsky,M.JachimczykiA.Polonsky,Oxford1986,s.106–129;
K.Kopff-Muszyńska,„ObDeutschoderPolnisch”–przyczynekdobadańnadasymilacją
ŻydówweLwowiewlatach1840–1892,[w:]TheJewsinPoland,t.1,wyd.A.K.Paluch,Kraków
1992,s.187–203;J.Holzer,Enlightenment,Assimilation,andModernIdentity:TheJewish
EliteinGalicia,[w:]StudiesinPolishJewry.Polin,t.12:FocusingonGalicia:Jews,Poles,and
Ukrainians1772–1918,wyd.I.BartaliA.Polonsky,London–Portland,Oregon1999,s.79–85;
idem,„VomOrientdieFantasie,undinderBrustderSlawenFeuer…”.JüdischesLebenund
AkkulturationinLembergdes19.und20.Jahrhunderts,[w:]Lemberg–Lwów–Lviv.Eine
StadtimSchnittpunkteuropäischerKulturen,wyd.P.Fäßler,T.HeldiD.Sawatzki,Köln–Wei-
mar–Wien1993,s.75–91;Z.H.Nowak,ZwischenAssimilationundIdentität.ZurGeschichte
derjüdischenGemeindeinThornvomEndedes18.Jahrhundertsbis1939,„JahrbuchdesBun-
desinstitutsfürOstdeutscheKulturundGeschichte”1994,t.2,s.285–298;T.R.Weeks,From
AssimilationtoAntisemitism.The„JewishQuestion”inPoland,1850–1914,Illinois2006.
9
W.Molik,AssimilationderpolnischenIntelligenzimpreußischenTeilungsgebietdurchBildung
1871–1914,„ArchivfürSozialgeschichte”1992,t.32,s.81–93;idem,Procesyasymilacyjne
