Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.Zagadnieniawprowadzające
konieclat60.XIXw.,odbierająceimpoczucieprzynależnościdoowegonarodupań-
stwowegoiredukująceichstatuswtymkrajudonielubianejiraczejzbędnejmniej-
szościnarodowej.
Trzecirozdziałpoświęconyjestpostrzeganiuniemiecko-austriackichurzędni-
kówwGalicjiprzezwspółczesnychimNiemców,atakżePolaków.Wpracyukaza-
nejestzatemnegatywnenastawieniewobecprzybyłychdoGalicjiurzędnikównie-
miecko-austriackichdominującewpolskichkręgachintelektualnych.Jaksięwydaje,
przypisywanieurzędnikomprzeważnienegatywnychwłaściwościwiązałosięzich
przynależnościąnarodową,ponieważbylioni–niezależnieodtego,czypochodzilize
Śląska,Warmii,Węgier,CzechiMorawlubzpołudniowychczyzachodnichNiemiec
–określanipowszechniejakoNiemcy(rzadziejCzesi,apoczątkowoprawienigdy
jakoAustriacy)iprzeważnieniebudzilisympatii.Stereotypurzędnikaaustriackiego
przestajesięwsposóbnegatywnykojarzyćzjegoetnicznościąwmiaręobejmowania
corazliczniejszychiważniejszychstanowiskurzędniczychprzezPolaków,comiało
miejsceodkońcalat60.XIXwieku.Wprawdzieurzędnicyadministracjipublicznej
nietylkowXIX-wiecznejGalicjirzadkocieszylisięsympatiąludności,jednakwprzy-
padkuzbitki„urzędnik”i„Niemiec”stereotypyspołecznenakładałysięnanarodo-
we,zyskującszczególny„ładunekemocjonalny”10.Wrozdzialetymzanalizowanoów
starystereotyp,powielanyzresztąprzezdawnąinowsząpolskąhistoriografię.Innym
stereotypemeksploatowanymstalewhistoriografiipolskiejjest„matkaPolka”lub
„kobietapolska”,którarzekomodziękiswejwzorowejpostawienarodowejosiągała
wzasadzie„automatyczną”akulturacjęiasymilacjęswegoniemieckiegomężalub
synów–ocórkachmowajestraczejrzadko.Odrębnemiejscewrozdzialetymzaj-
mujeanalizaobrazuaustriackiegourzędnika,jakistworzyłJanLam,znanyówczesny
humorystaikrytykspołeczeństwagalicyjskiego.
Czwartyinajobszerniejszyrozdziałtejpracyprzedstawiadziesięćrodzinnie-
mieckiego,względnieniemiecko-austriackiegopochodzenia,któreznalazłysięwGa-
licjibezpośredniopoaneksjiterenówpołudniowejPolskiwroku1772,ewentualnie
dotarłytamniecopóźniej.Staranosię,abybadającdziejeposzczególnychpokoleń,
równomiernierozłożyćakcentywcałymokresieprzynależnościGalicjidoAustrii
(1772–1918).Wniektórychwypadkachjednakpracaprzedstawialosyrodzinwcza-
sachdawnejRzeczypospolitejisięgaażporok1945.
Przywyborzedziesięciurodzin–asąnimiBaumowie,Seelingowie,Zollowie,
Dietlowie,Mehofferowie,Ostermannowie,Reitzenheimowie,Polowie,Strasserowie
iWachholzowie–wielkąrolęodegraładostępnośćźródełpublikowanychiniepubli-
kowanych,jaklisty,pamiętniki,dziennikiinotatkiprotagonistóworazimwspółczes-
nych,atakżeźródełurzędowychodnoszącychsiędoosóbzdanejrodziny.Jakpo-
wszechniewiadomo,nawetwwypadkudośćdobrzezachowanejźródłowejspuścizny
10
Por.też:H.H.HahniE.Hahn,NationaleStereotypen.PlädoyerfüreinehistorischeStereoty-
penforschung,[w:]Stereotyp,IdentitätundGeschichte.DieFunktionvonStereotypeningesell-
schaftlichenDiskursen,wyd.H.H.HahnprzywspółpracyS.Scholza,FrankfurtamMain2002,
s.17–25.
