Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Zagadnieniawprowadzające
synonimgermanizacji,względniepolonizacji,ibyłjednymzważniejszychpojęćuży-
wanychwdyskusjiosytuacjiŻydówwGalicji.
Przeglądpowstałychwciąguostatnichstulatteoriiasymilacji,głównieame-
rykańskich,przedstawiłHieronimKubiakwosobnymhaśleEncyklopediisocjologii.
Ionrównieżzwróciłuwagę,iżposzczególnedyscyplinynaukoweużywająpojęcia
„asymilacja”wróżnymznaczeniu.Przytoczyłonmiędzyinnymi„osiemprawasy-
milacjinarodowej”,jakiew1912rokudlaczasopisma„DerKampf”sformułowałau-
striackisocjaldemokrataOttoBauerwartykuleostosunkachetnicznychwmonarchii
habsburskiej.SzczególnieinteresującejestcytowaneprzezKubiaka„siódmeprawo”.
Wyjaśniaono„wpływzamożnościipoziomukulturywiększościnajejpotencjałasy-
milacyjny”51.TezataznalazłapotwierdzeniewwypadkugrupyprzybyłychdoGalicji
urzędnikówiichrodzin,zktórychwieluprzekonanychbyłooatrakcyjnościpolskiej
kultury.
AleksanderPosern-Zielińskiwskazujenafakt,że
asymilacja,wprzeciwieństwiedoakulturacji,mogącejmiećcharakterwielokierunkowej
wymianytreścikulturowychmiędzykontaktującymisięgrupami,jestzawszeprocesem
jednokierunkowym.Zmierzaonbezwzględniedowłączeniaobcejjednostki(np.imi-
granta)lubgrupy(mniejszościowej,tubylczej)dogłównegonurtużyciaspołeczeństwa
dominującego,alenienazasadzieakceptacjilubtolerancjiistniejącychodmienności,lecz
zacenęrezygnacjizrodzimejkulturyidotychczasowejtożsamości52.
Wprzypadkuprocesuasymilacji,wedługPoserna-Zielińskiego,wśródinnych
czynników
występujezwyklepozytywnystosunekdowartościreprezentowanychprzezgrupęwięk-
szościową,coprzyspieszaeliminacjęwartościwłasnych,awzmagaakceptacjęideiiwzo-
rówspołeczeństwaasymilującego.Takawewnętrznaprzemiana,określonajakosubiek-
tywnaasymilacja,niemusizachodzićwtokuakulturacji,wtrakciektórejprocesomde-
kompozycjirodzimejkulturytowarzyszyćmożenadalsilnepoczucieodrębności,oparte
nasymbolach,mitachihistorycznejpamięci53.
ZdefinicjiakulturacjiHeckmannwyprowadzaswądefinicjęasymilacji:
Akulturacjajestprocesemzbliżenialubzrównaniaoróżnymstopniuzaawansowania,
któryjednakpozostawiaosobyigrupywstanieodrębnejegzystencjikulturowej;ulegają
onepewnymzmianom,aleróżnicenarodowościowenieulegajązatarciu;rozgraniczenie
etnicznetrwa.Gdyakulturacjaprzekraczatenpunkt,dochodzido„pełnego”zrówna-
nia(Angleichung),wtedymówimyozasymilowaniu(Assimilierung);odrębnaegzysten-
cjagrupyetnicznejzanika.Zasymilowaniejest,napoziomiejednostekigrup,„pełnym”
przejęciemkulturyspołeczeństwastanowiącegowiększośćprzezdotychczasowąmniej-
szośćetniczną;przejęcietooznaczajednocześnierezygnacjęzkulturymniejszościowej,
51
H.Kubiak,Asymilacja,[w:]Encyklopediasocjologii,podred.W.Kwaśniewicza,t.1,Warsza-
wa1998,s.29–30.
52
A.Posern-Zieliński,Etniczność.Kategorie.Procesyetniczne,Poznań2004,s.104–105.
53
Ibidem.
