Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
wzrokowe,któresąodpowiedzialnezapercepcjęwizualną,sątakżeintensyw-
niewykorzystywanepodczasprocesówwyobrażeniowych.
Dotychdwóchzasadniczoniekwestionowanychtwierdzeńdodałbym
jeszczejedno:bezwyobraźniniemożliwybyłbyrozwójcywilizacji,znaczony
wynalazkamikołaikomputera,egipskimipiramidamiidziełamiLeonarda
daVinci,atakżeteoriami:heliocentrycznąiwzględności.Oczywiścieniejest
totezapsychologiczna,alewskazujeonanawyobraźnięjakonajedenznaj-
ważniejszychmechanizmówumysłowych,którypozwalaludziomuwolnić
sięodzastanejcodziennościi,ignorującjejżelaznąlogikę,odkrywaćnowe
pokładyświata,wktórymżyjemy.
Wyobraźniajestwięcniezwykleważnymmechanizmemumysłowymiz
pewnościąniejestwinteresieludzkości,byzanikłatak,jaknieużywanyprzez
naszychprzodkówogonskarłowaciałdopostacinieużytecznejjużkościogo-
nowej.JednaknaprzełomieXXiXXIwiekuzaczęłosięwkulturzedziać
cośniedobregozwyobraźnią.Obrazkowacywilizacjacorazszczelniejwypeł-
niaobszaryludzkiejpomysłowości,pozostawiającwyobraźnicorazmniej
miejscanaswobodneispontanicznekreacjeświatówniemożliwych.Dzisiaj
prawieżadnejrzeczyniemusimysobiewyobrażać,bomożemyjąpopro-
stuzobaczyćnabillboardach,ekranachkinlubwpodręcznikachszkolnych.
Procesedukacjiwzakresierozumieniasztukwizualnychinowychmediów
orazwzakresierozwojuumiejętnościwyobrażeniowychpraktyczniejest
wzaniku.
Kimsąlubczymmogąsięstaćludziepozbawieniwyobraźni?Czyhisto-
riaXXwiekuniepodsuwanamwyrazistychprzykładówtragicznychskut-
kówcywilizacyjnychkryzysów,któresąnastępstwemoczywistegostępienia
wyobraźniinteligentnych,wydawaćbysięmogło,ludzi?Roląpsychologów
jestzatemodkrywanietajnikówwyobraźniwłaśniepoto,byrozumiejącjej
mechanikępomagaćludziomwpełnikorzystaćzjejdobrodziejstw.
Wniniejszejksiążcezebraliśmyowocenaszychposzukiwańzmierzają-
cychdozrozumienia,czymjestwyobraźnia.Dotknęliśmywniejwieluzagad-
nień,m.in.dotyczącychpercepcjiwzrokowej,sztukwizualnych,neuronauki
iperswazji.Każdaztychperspektywodkrywaniecoinnyaspektwyobraźni.
Wdwóchpierwszychartykułach,napisanychprzezemniewspólniezDob-
rosławemBagińskim,podjęliśmypróbęidentykacjiuniwersalnegokodu
wizualnego,którystanowipodstawęrozpoznawaniaspostrzeganegoobiektu
jakookreślonejgury.Zagadnienietorozpatrujemywkontekściekomunika-
cjimiędzyludzkiej,twierdzimybowiem,żekluczowąkategoriąpercepcyjną,
którapozwalanaprzekazywaniesobietreścizapomocąobrazówjestkształt
widzianychlubwyobrażanychrzeczy.Kształt,azwłaszczaspecycznejego
własności,stanowiąpodstawęnaszychprzekonańitwierdzeńdotyczącychrze-
czywistościwizualnej,organizująprocesyidentykacji,interpretacjiitrans-