Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Pojęciedemokracji
33
Rousseaupodkreślałznaczeniespołeczeństwawstanowieniuprawaoraznwyzwania
związanezjegourzeczywistnieniemprzeztospołeczeństwo”31.Wedługtegomyśliciela
wsprawowaniuwładzyistotneznaczeniematzw.zwierzchnictwoludu.Odrzucałon
możliwośćistnieniademokracjiprzedstawicielskiej,bowiemjakwskazywał:nzchwilą,
gdyludwprowadzausiebieprzedstawicieli,przestajebyćwolnym,przestajeistnieć”32.
Dylematmiędzyautonomiąjednostkiakoniecznościąjejpodporządkowaniasięstał
siępodstawowymelementemrozważańowładzy.Relacjemiędzyjednostkąawładzą
tokonstrukcjeteoretycznoprawnebazującenapewnejformieumowyspołecznej,które
wyjaśniająniezbędnośćwładzywspołeczeństwiezorganizowanym.nWładzajestwtej
konwencjitrudnymdozakwestionowaniaatrybutemspołecznegobytuczłowieka,na-
wetjeśliłączymyjązdrastycznymograniczeniemwolności”33.Niebezznaczeniajest
równieżspołecznywymiarzakotwiczeniawładzy34wewspólnocielokalnej,ponadlokal-
nejiregionalnej.nSpołecznymkontekstemwładzyjestwystępowaniekształtowanych
przezczłowiekamaterialnychiniematerialnychwytworówkultury.Teostatnie,tworzą
specyficzneśrodowisko,którewpływaiwarunkujerozmaitedziałaniaizachowania
człowieka,wtymrównieżdziałaniawładcze”35.
WedługI.Kantaupodstawprzejściazestanunatury(traktowanegoprzeztegofilo-
zofajakoidearozumowa,aniestanrzeczywisty)dostanuobywatelskiegoleżywola
powszechna,któraznajdujeswójwyrazwumowiespołecznej(pierwotnej).Umowa
społecznatymróżnisięodinnychumówzawieranychprzezludzi,żeustanawiazwią-
zekbędącycelemwsobie(itoróżnitękoncepcjęodwcześniejszych,np.Locke'aczy
31
Zob.A.Chodubski,Granicedemokracji:przeszłośćiteraźniejszość[w:]Demokracjabezpośrednia
wsamorządzieterytorialnym,red.M.Marczewska-Rytko,S.Michałowski,Lublin2012,s.20.nJednostki
zawierająceumowęspołeczną,rozpoczynająwistocieproceswielkiejprzebudowyspołecznej,rezygnują
zwolnościpolitycznejorazmoralnejipodporządkowująsięwstopniuabsolutnymwolizbiorowejiuosa-
biającemująPrawodawcy”-M.Król,Historia...,s.53in.
32
Zob.J.J.Rousseau,Umowa...,s.76.PrawabyłydlaRousseaumanifestacjąpowszechnejwoliludu,
którejartykulacjabyłamożliwajedyniewmałychspołecznościach.Dlamałychkomunfilozoftenproponował
mechanizmydemokracjibezpośredniejikrytykowałdemokracjęprzedstawicielską-R.R.Ludwikowski
[w:]Encyklopediasocjologii,red.A.Kojderiin.,t.1,s.122.
33
Zob.T.Biernat,Władzepublicznewdemokratycznympaństwieprawa.Prawo–instytucje–zasoby,
Kraków2014,s.50.
34
JakwskazujeK.Dobrzeniecki,wzjawiskuwładzymożnawyodrębnićjejaspektnormatywnyifaktyczny.
Twierdzeniadotyczącewładzyformułowanenapłaszczyźnienormatywnejdotycząproblemówkompetencji
dopodejmowaniadecyzjiwładczychorazproceduryichpodejmowania.Sąonezrelatywizowanedonorm
postępowaniaobowiązującychwdanymmiejscuiczasie.Natomiastaspektfaktycznywładzydotyczystopnia
wykonywalnościtychdecyzji,zakresuuznawalnościiposłuszeństwarozkazomwładzy.Zrozdziałemsfery
faktycznejinormatywnejłączysiępojęcieautorytetu.Władzaopartanaautoryteciejestwładząuzasadnioną
wramachjakiegośsystemunorm.Zuwaginaakceptacjętychnormzarównoprzezrządzących,jakirządzo-
nychwładzatakazyskujeposłuchdlaswoichdecyzji,przyminimalnymzastosowaniuśrodkówprzymusu
(władzaprawowita)-K.Dobrzeniecki,Władza[w:]Leksykonochronyprawczłowieka.100podstawowych
pojęć,red.M.Balcerzak,S.Sykuna,Warszawa2010,s.505in.
35
Zob.T.Biernat,Władze...,s.51.
